آیا فرزند شما رابطه‌ی ناسالمی با فناوری دارد؟

ترس شما درمورد زمان حضور فرزندتان در دنیای مجازی می‌تواند کاملا بی‌اساس باشد!

چندین سال پیش، زمانی که پسرم هنوز کوچک بود، نگران بودم که او به بازی‌های ویدیویی معتاد شود. هنوز آن روز را به یاد دارم که به اتاقش نگاه کردم و بدن کوچکش را روی یک صندلی اداری بزرگ دیدم. او ساعت‌ها آنجا نشسته بود، هدفون‌ غول‌پیکری به سر داشت و درحالی‌که انگشتانش ماوس بازی را حرکت می‌داد، بر سر هم‌بازیانش فریاد می‌کشید. با خودم گفتم پسرم روحیه‌ی اجتماعی دارد. حداقل زمانی که بازی می‌کرد، با افراد دیگری که با او بازی می‌کردند در تعامل بود. او چند روز سایر گیمرها را در ویدئوهای یوتوب درحال بازی «ماینکرفت» (Minecraft) تماشا می‌کرد؛ کار دیگری که به نظرم هم مبهم و هم بیش‌ازحد بود. بله، درست است که او در هرکدام از جلسات اولیا و مربیان امتیازهای استثنایی دریافت می‌کرد و حداقل هشت ساعت در روز می‌خوابید و می‌توانست هنگام صحبت با بزرگسالان به چشمان آن‌ها نگاه کند، ولی من هنوز درگیر و تسلیم ترس‌هایی بودم که فرزندپروری در عصر دیجیتال به‌وجود آورده است.

 درنهایت، به‌خاطر نگرانی که برای فرزندم داشتم، به بهترین راهنما، یعنی داده‌ها و تحقیقات علوم اجتماعی مراجعه کردم. من روان‌شناسی بودم که درزمینه‌ی رسانه و مسائل نوجوانی مطالعه می‌کرد؛ بنابراین، به علم روی آوردم تا کمکم کند بفهمم آیا پسرم واقعا دچار مشکل شده است یا خیر. همان‌طور که عمیق‌تر تحقیق می‌کردم و با بزرگسالان دیگر صحبت می‌کردم (مکالماتی که اغلب به‌صورت آنلاین بود... بچه‌های ما تنها کسانی نبودند که در عصر دیجیتال زندگی می‌کردند)، متوجه شدم که بسیاری از مخاطبان ترس‌های من را به اشتراک می‌گذارند. چگونه می‌توانیم بفهمیم که فرزندانمان رابطه‌ی سالمی با فناوری دارند؟ و چه اقداماتی می‌توانیم انجام دهیم تا مطمئن شویم که زندگی آنلاین آن‌ها به عاقبتشان لطمه‌ای نمی‌زند؟ مطالعه‌ای جدید راهنمایی‌هایی را ارائه کرد که در ادامه با هم می‌خوانیم.

الگوهای سالم و ناسالم

بسیاری از مردم کلمه‌ی «اعتیاد» را به کار می‌برند، اما اعتیاد واقعی به فناوری، مشکل اکثر کودکان نیست. من خیلی زود متوجه شدم که پسرم معتاد نیست و نگرانی بزرگی از لیست من حذف شد. مطمئنا او عاشق بازی‌های ویدیویی بود و بی‌وقفه بازی می‌کرد، اما همچنان برای شام خانوادگی سر میز حاضر می‌شد، با دوستانش در مدرسه ارتباط برقرار می‌کرد و از نظر جسمانی سالم بود.

ممکن است در مواردی مانند تمایل به غذا خوردن و توانایی مراقبت از چیزهایی فراتر از دنیای مجازی کمی احساس شوق وجود داشته باشد، اما در دنیای بازی‌های مجازی، هر کودکی متفاوت عمل می‌کند. عوامل زیادی می‌توانند در بازی نقش داشته باشند؛ ازجمله سن و مرحله‌ی رشد کودکان. بنابراین، توجه به فرزند و داده‌هایی که دریافت می‌کند ضروری است.

اخیرا مطالعه‌ای داشتم مبنی بر اینکه وقتی سعی می‌کنید استفاده‌ی فرزندتان از صفحه‌نمایش را ارزیابی کنید، دیدگاه‌های روشن‌تری به‌دست می‌آید. نویسنده‌ی اصلی، «مگان مورنو» (Megan Moreno )، نزدیک به 4000 نوجوان (13 تا 18 ساله) و والدین آن‌ها را مورد بررسی قرار داده بود. مورنو فرضیه‌ای درمورد «بد» یا «خوب» بودن رسانه‌های دیجیتال مطرح نکرد؛ در عوض، درمورد رفتارهای پرخطر و امن سوال کرد و سپس داده‌ها را برای جستجوی الگوهای مشترک مورد تجزیه‌وتحلیل قرار داد.

در این تحقیق، دو گروه متمایز وجود داشتند. یک گروه، اکثریت (63 درصد)، خوب بودند. به نظر نمی‌رسید رابطه‌ی آن‌ها با فناوری بر زندگیشان تاثیری گذاشته باشد. برای مثال، آن‌ها از سلامت و حال خوب، با شاخص‌هایی مانند اضطراب کمتر و خواب بیشتر برخوردار بودند. موضوع کلیدی این بود که نوجوانان چگونه با خانواده‌ی خود در رابطه با فناوری، ارتباط برقرار می‌کردند. والدین و سرپرستان با فرزندان خود درمورد محتواهایی که تماشا یا بازی می‌کردند و کلا درمورد زندگی آنلاینشان گفت‌وگو می‌کردند.

این گروه درمورد محتواهایی که فرزندانشان به آن‌ها دسترسی داشتند، قوانین سختگیرانه‌ای گذاشته بودند، نه درمورد زمان مجاز به استفاده از نمایشگرها. این همان چیزی است که آکادمی اطفال آمریکا (Academy of Pediatrics) و بسیاری از کارشناسان دیگر (ازجمله خود من!) سال‌ها به والدین توصیه می‌کنند. والدین و سرپرستان این گروه، خودشان نیز ممیزی‌هایی برای خود در استفاده از فناوری داشتند. به‌طور خاص، آن‌ها زمان کمتری را صرف پست گذاشتن و پرسه‌زدن در رسانه‌های اجتماعی می‌کردند.

گروه دیگر در مطالعه‌ی مورنو که شامل تعداد کمتری (37 درصد) بود، رابطه‌ی مشکل‌دارتری با فناوری داشتند و رفتارهای کمتر سالمی در مقایسه با هم‌سن‌وسالان خود نشان دادند. برای مثال، آن‌ها کمتر می‌خوابیدند و از لحاظ بدنی ضعیف‌تر گزارش شدند. فناوری به‌وضوح عاملی در این پیامدها بود، اما باز هم به رفتارهای خانوادگی ارتباط داشت. در این گروه، تمرکز والدین روی زمان استفاده بود و قوانین زمانی سختگیرانه‌ای درمورد دسترسی فرزندانشان به بازی‌های ویدیویی و رسانه‌های اجتماعی وجود داشت، اما درمورد محتوا قوانین جدی و سختگیرانه‌ای نگذاشته بودند. این دقیقا برعکس گروه اول بود.

همچنین، والدین این گروه بیشتر از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کردند، به همین دلیل نوجوانان ارتباط کمتری با والدین خود داشتند. این تجربه توسط نوجوانی تکرار می‌شد که از زندگی رسانه‌ای خود برای ما گفت. دی اس (DS)، 15 ساله، گفت: «مادر من دائم سرش تو گوشی‌اش است، بیشتر وقت‌ها انگار حتی صدایم را هم نمی‌شنود. بنابراین، من هم فقط با گوشی خودم سرگرم می‌شوم.»

نوجوانان گروه همچنین گفتند که اولین تلفن‌های همراه خود را قبل از 11 سالگی یا بعد از 15 سالگی دریافت کرده‌اند که نشان‌دهنده‌ی سبک فرزندپروری آزاد یا محدودکننده است.

-

سه نکته‌ی اساسی برای والدین

زمانی که ترسم درمورد فناوری بیشتر می‌شد، سعی کردم نگرانی‌هایم را کاهش دهم و به علم اعتماد کنم. بااین‌حال، گهگاهی ترسم برمی‌گشت؛ به‌خصوص زمان‌هایی که به آینده‌ی پسرم فکر می‌کردم: وقتی به دانشگاه برود چه می‌شود؟ آیا می‌تواند بدون والدینی که برای استراحت‌کردن سر او فریاد می‌زنند، خودش را جمع‌وجور ‌کند؟ آیا می‌تواند اهمیت خواب، ورزش و انجام تکالیف را دریابد و به آن موارد هم رسیدگی کند؟

وقتی کودکان به مشکلی برمی‌خورند، اغلب رسانه‌ها اولین دستاویز بزرگ‌ترها هستند. بازی‌های ویدئویی خشونت‌آمیز عامل تیراندازی در مدارس و رسانه‌های اجتماعی و گوشی‌های هوشمند مقصر بحران سلامت روان هستند. با وجود این، تحقیقات نشان می‌دهند که مسائل بزرگ‌تر بیشتری بر جوانان تاثیرگذارند؛ ازجمله نابرابری، آب‌وهوا، آموزش و خیلی موارد دیگر.

در طول همه‌گیری کرونا، رسانه‌های اجتماعی راه نجاتی برای افرادی بودند که در خانه احساس انزوا یا بی‌حوصلگی می‌کردند و برای جوانان، ارتباط با دوستان خود، چه حضوری چه مجازی، با مرحله‌ی رشد آن‌ها مناسب بود. بنابراین، اگر مثل من نگران زمان حضور فرزندتان در دنیای مجازی هستید، توصیه می‌کنم به علم اعتماد کنید. شما فقط می‌توانید به فرزندتان کمک کنید تا به گروه‌هایی که از فناوری به شیوه‌ی‌ مثبتی استفاده می‌کنند وارد شود - یا حداقل ترس‌هایتان را کاهش دهید.

با توجه به مطالعه‌ی مورنو و سایر موارد مشابه، خوب است بدانید که چند اقدام کلیدی می‌تواند به رشد کودک شما در عصر دیجیتال کمک کند.

1. قوانین خانواده را با تمرکز بر محتوا و ارتباطات ایجاد و حفظ کنید. آکادمی اطفال آمریکا ابزاری برای کمک به ایجاد این قوانین دارد که می‌تواند کمکتان کند تا تصمیم بگیرید که فرزندتان در تنهایی مجاز به انجام چه کارهایی است و برای چه مواردی از شما اجازه بخواهد. از فرزندتان درمورد آنچه که بازی یا تماشا می‌کند، بپرسید و سعی کنید واقعا در دنیای مجازی او شرکت داشته باشید. نسبت به دیدگاه‌هایشان باز باشید و به آن‌ها اجازه مشارکت دهید. اگر نگران این هستید که فرزندتان زمان زیادی را روی صفحه‌نمایش می‌گذراند، پزشک خانواده‌تان می‌تواند کمکتان کند بفهمید که آیا باید به‌دنبال حمایت حرفه‌ای دیگری باشید یا خیر.

2. درمورد خودتان در استفاده از فناوری، به‌ویژه در خانه و هنگام استفاده از رسانه‌های اجتماعی آگاه باشید. آیا وقتی فرزندتان از شما سوالی می‌پرسد یا سعی می‌کند توجه شما را جلب کند، همچنان به صفحه‌نمایش خود خیره شده‌اید؟ اگر چنین است، گوشی‌تان را کنار بگذارید و به آن‌ها توجه کامل داشته باشید. این نوع الگوبرداری می‌تواند به فرزندان در شکل‌دهی به استفاده از گوشی کمک زیادی کند. آیا عکس‌های فرزندان خود را در فضای مجازی منتشر می‌کنید؟ اگر چنین است، مطمئن شوید که آن‌ها راضی هستند و نظرشان را بخواهید تا به آن‌ها کمک کنید قبل از پست کردن، اهمیت یک لحظه تامل را درک کنند.

3. زود شروع کنید و تفکر انتقادی و عاملیت فرزندتان را توسعه دهید. آموزش دادن به فرزندتان که چگونه انتخاب‌های خود را انجام دهد، حتی زمانی که کنترل کامل استفاده از رسانه‌ها را در دست دارید، به او کمک می‌کند تا با رشدکردن، خود را تنظیم کند. از پیامدهای مثبت استفاده کنید تا آن‌ها را تشویق به فکرکردن درمورد انتخاب‌هایشان کنید؛ مثلا اگر خودشان از صفحه خارج شوند، می‌توانند آخر هفته نیم ساعت بیشتر از آن استفاده کنند. به آن‌ها آموزش دهید درمورد محتوایی که استفاده می‌کنند، بیندیشند. با صحبت‌کردن درمورد اینکه چرا به یک رسانه بله گفتند و به دیگری نه، بیندیشند تا بتوانند ارزش‌های شما را درونی کنند.

من همچنین با پسرم درباره‌ی استفاده از رسانه‌ها صحبت کردم و با هم به یک توافق خانوادگی رسیدیم. همان‌طور که علم پیش‌بینی کرده بود، او درحال‌حاضر نوجوانی عاقل و سالم است. در واقع، بازی‌های ویدیویی او منجر به توسعه‌ی علاقه او به تاریخ شد. او به‌تازگی سال اول دانشگاه خود را با موفقیت به پایان رسانده و دوستان متنوعی پیدا کرده است. آن‌ها علاوه بر درس خواندن، سال اول را به کاوش در شهر، رفتن به کنسرت‌های راک و دوچرخه-سواری در پارک مرکزی گذراندند. بنابراین، ترس من از گذراندن سال‌های دانشگاهی‌اش در دنیای مجازی قابل درک، اما بی‌اساس بود.

نویسنده: یلدا یوث YALDA UHLS

مترجم: ناهید مومن‌خانی