رضا منصورنیا |
1402/05/17 |
بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان
از شناسایی تا درمان
بیش‌فعالی (ADHD) (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) یک اختلال روان‌شناختی است که با نشانه‌هایی مانند عدم تمرکز، بی‌قراری، افزایش رفتارهای حرکتی و کنترل عاطفی نامناسب همراه است. این اختلال می‌تواند بر روی حیات روزمره و عملکرد فرد تأثیر منفی بگذارد و در انجام وظایف روزانه، ارتباطات اجتماعی و کارکرد تحصیلی و حرفه‌ای او اختلال جدی ایجاد کند.
شخصیت‌های بیش‌فعال، عموما دارای چالش در توجه و نگه‌داشتن تمرکز بر یک فعالیت خاص هستند. بیش‌فعال‌ها ممکن است بیش از حد بی‌قرار باشند، به‌سختی بتوانند کارهایشان را به پایان برسانند و در فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز دارند، اشتباهات بسیاری را انجام دهند. همچنین آن‌ها می‌توانند عملکرد عاطفی نامناسبی داشته باشند و به‌سختی بتوانند احساسات خود را کنترل کنند.
تشخیص بیش‌فعالی
تشخیص بیش‌فعالی براساس معیارهای تعریف شده در DSM-5 (اظهارنامه‌ی آماری اختلالات روانی، نسخه پنجم) تعیین می‌شود که شامل علائم مربوط به کمبود توجه و بیش‌فعالی است. این علائم باید در بیش از یک محیط (مانند خانه، مدرسه یا محیط کار) و در طول مدت زمان طبقه‌بندی شوند و بر کیفیت زندگی و عملکرد فرد تأثیر منفی داشته باشند تا بتوان شخصی را بیش‌فعال نامید.
تاثیر ژن ها بر بیش فعالی
تحقیقات نشان می‌دهند که بیش‌فعالی می‌تواند به‌عنوان یک ویژگی ارثی به نسل‌های بعدی منتقل شود. براساس مطالعات ژنتیکی، برخی ژن‌ها ممکن است باعث تمایل به بیش‌فعالی در فرد شوند و این ژن‌ها می‌توانند به فرزندان به ارث رسانده شوند.
با این حال، برخی پژوهش‌ها نشان داده که بیش‌فعالی می‌تواند به‌عنوان یک ویژگی اکتسابی، البته نه مشابه آن‌چه در عامل وراثت دیده شده، در‌نتیجه‌ی تجربه و یادگیری افراد هم ایجاد شود. به‌عنوان مثال، فردی که در محیطی پرتنش یا پرانرژی بزرگ شده، ممکن است نشانه‌های مشابهی را از خودش بروز دهد، به‌گونه‌ای‌که بتوان او را در‌کنار کسی که این ویژگی را به ارث برده، دسته‌بندی کرد. این مورد هم ناشی از عوامل روان‌شناختی و محیطی است.
بیش‌فعالی ناشی از انتقال ژنتیکی
به‌طور کلی، انتقال ژن‌ها از طریق وراثت در انسان صورت می‌گیرد. اگر بیش‌فعالی به‌عنوان یک ویژگی ارثی تلقی شود، ژن‌های مرتبط با بیش‌فعالی می‌توانند به نسل‌های بعدی انتقال یابند. با این حال، باید توجه داشت که بیش‌فعالی تحت‌تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد و تنها انتقال ژن‌ها نمی‌تواند توضیح کاملی را درباره‌ی آن بدهد.
براساس تحقیقات انجام‌شده، بیش‌فعالی می‌تواند به‌طور مشخصی به وراثت بستگی داشته باشد. ژنتیک، یکی از عوامل اصلی در بروز بیش‌فعالی است. بررسی‌های ژنتیکی نشان می‌دهد که افراد بیش‌فعال، اغلب ژن‌های مشخصی را به ارث می‌برند. یکی از مواردی که مورد توجه قرار گرفته انتقال ژنتیکی بیش‌فعالی به کودکان است. براساس تحقیقات احتمال بروز بیش‌فعالی در کودکان افراد بزرگسالی که دارای بیش‌فعالی هستند. بیشتر است. این نتیجه نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی می‌تواند در بروز بیش‌فعالی در کودکان نقش داشته باشند.
عوامل محیطی تشدیدکننده بیش فعالی
در مورد بیش‌فعالی، تعامل بین عوامل ژنتیکی و محیطی بسیار مهم است؛ به‌طوری‌که عوامل محیطی مانند ا‌ستفاده از مواد مخدر، سبک زندگی نامناسب، تغذیه ناسالم و ا‌ستفاده افراطی از فناوری می‌توانند بیش‌فعالی را تشدید کنند.
تشخیص بیش‌فعالی نیاز به ارزیابی توسط یک متخصص روان‌شناس یا روان‌پزشک دارد. این اختلال ممکن است در طول عمر فرد پایدار بوده و نیاز به مداوای طولانی‌مدت داشته باشد. روش‌های مختلف درمان، از جمله مشاوره روان‌شناختی، درمان دارویی و راهبردهای مدیریت رفتاری می‌تواند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کند
علائم بیش‌فعالی در کودکان و بزرگسالان
علائم بیش‌فعالی در کودکان ممکن است متفاوت بوده و بسته به سن و ویژگی‌های فردی هر کودک متغیر باشد. برخی از علائم و نشانه‌های رایج بیش‌فعالی در کودکان به این شرح است:
1) تحرک بیش‌از‌حد (تکانش) و بی‌انضباطی در بیش فعالی: کودکان مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است به‌شدت بی‌انضباط و بی‌قرار باشند. آن‌ها معمولا تحرک بیشتری دارند و به‌طور مداوم فعالیت می‌کنند. کودک بیش‌فعال ممکن است مدام و بدون دلیل از روی صندلی بپرد و در فضای آزاد به‌شدت پرتحرک، پر‌ریسک، دردسرساز و پر‌سرو‌صدا باشد.
2) عدم توانایی در تمرکز و توجه در بیش فعالی: کودکان بیش‌فعال ممکن است برای تمرکز بر وظایف و فعالیت‌های مدرسه یا خانه مشکل داشته باشند. حواس آن‌ها مکررا پرت می‌شود، دشواری در انجام تکالیف را تجربه کرده و به‌سختی تمرکز می‌کنند.
3) بی‌قراری و بی‌ا‌ستراحتی در بیش فعالی: کودکان مبتلا به بیش‌فعالی معمولا بی‌قرار و بی‌ا‌ستراحت هستند. آن‌ها به‌سختی می‌توانند برای مدت طولانی در یک مکان بنشینند و باید به‌طور مداوم در حرکت باشند.
4) سختی در پیش‌بردن وظایف روزمره در بیش فعالی: کودکان بیش‌فعال ممکن است در‌پیش‌بردن وظایف روزمره مانند تکمیل تکالیف مدرسه، تمیز‌کردن اتاق خود و تنظیم زمان انجام کارهای مختلف مشکلات زیادی داشته باشند و از انجام درست آن‌ها سر باز بزنند.
5) مشکلات رفتاری و اجتماعی در بیش فعالی: کودکان مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است رفتارهای نامطلوبی را نشان دهند؛ مثل حرف‌زدن زیاد، خشونت، تندروی، تعریف یا توهین بیش‌از‌حد و عدم احترام به مرزها و مقررات. آن‌ها اغلب در برقراری و حفظ روابط اجتماعی مشکل دارند
پیگیری روند درمان بیش فعالی
توجه به پیگیری روند درمانی بیش فعالی در ارتباط با کودکان دارای این اختلال بسیار مهم است، چون در صورت عدم توجه، می‌تواند عواقبی را در بزرگسالی در پی داشته باشد که برخی از آن‌ها به این قرار است:
روابط میان‌فردی: افراد بزرگسال مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است مشکلاتی در برقراری و حفظ روابط اجتماعی داشته باشند. ناتوانی در توجه و کنترل عاطفه می‌تواند باعث بروز اختلافات و مشکلات در ارتباط با دیگران شود.
عملکرد تحصیلی و شغلی ضعیف: بیش‌فعالی می‌تواند بر عملکرد تحصیلی و شغلی تأثیر منفی داشته باشد. دشواری در تمرکز و توجه ممکن است باعث کاهش توانمندی‌های تحصیلی و اجرایی شود.
3. مشکلات رفتاری: بیش‌فعالی می‌تواند باعث بروز مشکلات رفتاری نظیر خشونت، بی‌قراری و بی‌انضباطی در کودکان و بزرگسالان شود.
4. اضطراب و افسردگی: بیش‌فعالی شاید با افزایش سطح ا‌سترس و اضطراب همراه باشد و در بلند‌مدت به افسردگی و اختلالات روانی دیگر منجر شود.
5. سلامت جسمی: این اختلال گاهی باعث ایجاد مشکلات جسمی نظیر اختلالات خواب، سردرد، مشکلات گوارشی و کمبود انرژی می‌شود.
پس اگر بیش‌فعالی درمان نشود، ممکن است کیفیت زندگی روزمره فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد و پیامدهای جدی برای او به‌وجود آورد.
درمان بیش‌فعالی
درمان بیش‌فعالی با ا‌ستفاده از ترکیب درمان دارویی و مشاوره‌ی روان‌شناختی، بازی‌درمانی و کار‌درمانی می‌تواند بهبودی قابل‌توجهی را در علائم و عملکرد فرد نشان دهد. اکیدا توصیه می‌شود که با مشاهده‌ی هر کدام از علائم مشابه ذکر شده در این نوشتار، با روان‌پزشک متخصص– و نه روان‌شناس- در هر رده‌ی سنی، یعنی کودکان یا بزرگسالان مشورت شده و مراحل درمانی فورا آغاز شود.
آغاز سیر مراحل درمان بیش‌فعالی در زمان کودکی و بالاخص سال‌های قبل از ورود به مدرسه از این لحاط اهمیت دارد که امکان کنترل رفتار و اختلال با کمک دارو و مشاوره در این سنین بسیار راحت‌تر و دوره‌ی درمانی احتمالا کمتر خواهد بود. پس اولین و آخرین راه درمان، مراجعه به پزشک است.
صحبت آخر این‌که بیش‌فعالی را نه یک غول ترسناک ببینید و نه یک گربه‌ی بی‌آزار، اما باید آن را شناسایی و کنترل کرد تا مؤلفه‌های زندگی فرد همانند یک انسان عادی، به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای به سطح مطلوب برسد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد نحوه برخورد با کودک بیش‌فعال این مقاله را مطالعه کنید.
نوجوانی و هویت‌یابی
شما زمانی بهتر یاد می‌گیرید که کمتر یاد بگیرید
6 فیلم، 6 جهان
مدیریت رابطه با خودشیفته‌ها
ویژه نامه نوروزی مجله موفقیت، شماره 447
ویژه‌نامه‌ی نوروزی مجله موفقیت با حال‌‌و‌هوایی بهاری و در 100 صفحه به همراه مطالبی جدید، جذاب و خواندنی منتشر خواهد شد. در ویژه‌نامه نوروزی، علاوه بر بخش‌های ثابت مجله‌ی موفقیت که شامل بخش های کار، زندگی و پلاس است، حدود 30 صفحه مطالب ویژه‌ی نوروز خواهیم داشت که متناسب با روزهای سال نو همراه مخاطبان خواهد بود تا در تعطیلات عید بتوانند از خواندن آن لذت ببرند.در ویژه‌نامه عید نوروز هدیه‌ای ویژه هم به صورت فایل صوتی و تصویری و فقط برای خریداران ویژه نامه نوروزی موفقیت طراحی و تولید شده که می توانید از آن بهره ببرید.البته عیدی ما به شما ارسال پستی رایگان این ویژ‌ه‌نامه به سراسر ایران خواهد بود.مطالب اختصاصی نوروز در ویژه نامه نوروزی موفقیت اولین عید‌دیدنی نوروز 1403/ روایت رویارویی یک انسان با آدمک روانش بچه‌ها پاشین؛ مهمون داریم!/ پذیرایی عید با چاشنی طنز از دو توریست خارجی در ایام نوروز سالِ نو، منِ نو / تغییر، بهبود و موفقیت نیاز به پشتکار دارد هیچ آگاه‌شدنی بدون درد نیست! / گفت‌و‌گو با «سارا همتی»، بازیگر جوانی که به تازگی سرطان را شکست داد نوروز فنلاندی/ نوروز ما و نوروز آن‌ها فیلم روان‌شناسان یا روان‌فیلمسازان؟ / معرفی فیلم های روانشناسی برای دوستداران روان‌شناسی کتابِ‌ خوب بخوانیم / راهنمای مطالعه کتاب در روزهای نوروز حافظ شیرازی مصنوعی! / اولین گفت‌وگوی تاریخ با حافظ شیرازی تعطیلاتی خوش با تغذیه‌ی سالم / در ایام عید نوروز از جسم خود مراقبت کنیم (چطور در تعطیلات تغذیه سالم داشته باشیم) مدیریت زمان در سال جدید/ ترفندهای علمی زمان­سنجی عالی از کتاب «کِی» نوشته دنیل اچ پینکجدول ویژه و متفاوت مخصوص دورهمی‌های عید با هدیه ویژهبخش زندگی مجله‌ی موفقیتبخش زندگی مجله‌ی موفقیت هم مثل همیشه به مطالبی با زمینه‌ی روان‌شناسی، خودشناسی، سواد رابطه و ... پرداخته است. مطالب بخش زندگی به‌گونه‌ای طراحی و تالیف می‌شوند که برای تمام اقشار و مخاطبان قابل‌فهم باشند و چه متخصصان این علم و چه دوستدارانش بتوانند بهره‌ی کافی را از آن‌ها ببرند.در بخش زندگی مجله موفقیت این مقالات برای خوانندگان فهیم مجله موفقیت آماده شده اند: روان‌تحلیلی و سلامت روانی/ 16 نشانه‌ی سلامت روان از دیدگاه نانسی مک‌ویلیام روان‌شناسی تجمل‌گرایی/ تجزیه و تحلیل رفتار افرادی که تمایل به خرید کالاهای گران قیمت دارند نیاز به تفریح / کوچک‌ترین رفتار پدر و مادر ممکن است بزرگ‌ترین تاثیرات را بر فرزندشان بگذارد بُکُش و خوشگلم کن!/ بررسی دلایل گرایش افراطی به عمل‌های زیبایی دی شد و بهمن گذشت، وقت نوشتن رسید!/ سه تکنیک کاربردی نوشتاردرمانی برای ایجاد تغییر در سال جدید آرامش در طوفان/ چگونه در زمان بحران بر خود مسلط باشیم؟ جلوی ضرر رو از هر جا بگیری منفعته! / خطای EOC یا سوگیری «تعهد به خطا» با یک ‌دنده پیش نروید!/ درباره‌ی وضعیت «بودن» یا «انجام» چه می‌دانید؟ تربیت با AI / هوش مصنوعی، پلی میان تربیت مدرن و سنتی عیدِ آدم کجاست؟/ تجربه ی مادرانگی روزی که می‌خواستم زنده بمانم/ تجربه‌ی بیماری هر مهاجر قصه‌ای دارد/ چند روایت از چند مهاجر جایی به جز خانه / چرا نوجوانان دوست دارند ساعت‌های زیادی را خارج از خانه سپری کنند؟ پنج بذر برای مدیریت رفتار/ چطور با پرورش هوش‌هیجانی، پرخاشگری را در نوجوانم کاهش و سازگاری را افزایش دهم؟ کودک کتابخوان / عوامل موثر بر عشق به مطالعه در کودکبخش کار مجله‌ی موفقیتبخش کار مجله‌ی موفقیت در سال‌های اخیر عموما به مسائل مربوط به داستان برندهای مختلف، کسب‌و‌کار، نیروی انسانی، بازاریابی و فروش، اصول مذاکره، مدیریت و سواد مالی و ... می‌پردازد. در این شماره هم با مقالاتی از این دست در اختیار خوانندگان موفقیت خواهد بود:• نتفلیکس؛ ماراتن فیلم و سریال در خانه/ مدل‌های کسب‌وکار به سبک نتفلیکس• محصولات عالی هم شکست می‌خورند! / روش‌های بازاریابی و فروش ویژه‌ی کسب‌و‌کارهای خانگی• تاثیر بیوریتم بر رفتار سازمانی / توصیه‌هایی عملی برای مدیران در جهت بهینه‌سازی عملکرد کارکنان بر اساس بیوریتم• مخاطبان باهوشند! / از کمپین خوب تبلیغاتی تا خودزنی به وسیله‌ی آمارسازی• اطلاعات مهم است! / 4 مدل اطلاعاتی در مذاکره براساس پنجره‌ی «جو – هری»• انسانِ واقعی، هوشِ مصنوعی/ نکاتی پیرامون هوش مصنوعی و منابع انسانیبخش پلاس مجله‌ی موفقیتدر بخش پلاس این شماره مجله موفقیت میزبان دو زن موفق در دو عرصه‌ی متفاوت بوده‌ایم؛ زنانی که توانسته‌اند علی‌رغم محدودیت‌های موجود، راهشان را به سوی موفقیت باز کنند و در حیطه‌ی تخصص خود بدرخشند.همچنین بخش‌های ثابت بخش پلاس موفقیت که شامل داستان‌های شیوانا و پیام های موفقیت (فال موفقیت) است هم در این بخش گنجانده شده است.همچنین همانطور که مخاطبان وفادار موفقیت می‌دانند، در هر شماره از مجله موفقیت، مسابقه‌ی داستان کوتاهی برگزار شده و هر شماره، برندگانی داشته است که هدایای نفیسی را هم دریافت کرده‌اند. در ویژه نامه‌ی نوروزی موفقیت، سه داستان برگزیده‌ی نهایی مسابقات داستان کوتاه امسال مجله موفقیت معرفی شده‌اند که می‌توانید داستان‌هایشان را در بخش پلاس ممجله موفقیت بخوانید.مطالب بخش پلاس مجله موفقیت شامل این موارد است:• اینجا بساط عشق گسترده است/ راه و رسم زندگی تیتر: بیم‌ و امید‌های آینده‌ی ایران• روامداری؛ راز ماندگاری ایران در قرون و اعصار• بدو مریم، بدو / گفت‌وگو با «مریم طوسی»، سریع‌ترین دختر تاریخ ایران• «شاهزاده‌ی ایرانی» و چالش‌هایش / گفت‌و‌گو با «لیدا محمودی»، مدیرعامل موسسه‌ی فرهنگی آوای موج کتاب• فیلم‌هایی که حرفی برای گفتن دارند/ تحلیل روان‌شناختی دو فیلم از برترین فیلم‌های سینمایی در سال گذشته‌ی ایران و جهانراه‌های ارتباط با ما:سایت موفقیت به آدرس www.movafaghiat.comواتس‌اپ و تلگرام: 0135708-0990تلفن: 22183030-021
مشاهده جزئیات
اشتراک گذاری
شما عالی هستید
1402/5/31
..