باید‌ها و نباید‌های سفر با سالمندان

علی‌رغم اینکه دوران بازنشستگی و سالمندی بهترین دوران برای سفر و رفع خستگی‌های کاری چند ساله است، سفر برای سالمندان کار چندان آسانی نیست و شرایط خاصی دارد که بایستی رعایت شود.

مهم‌ترین انگیزه سفر در دوران بازنشستگی و سالمندی، استراحت و رسیدن به آرامش، بازدید از اماکن جدید، به‌دست‌آوردن تجربه‌های نو، دور‌بودن از استرس و فرار از فعالیت‌های روزانه، به‌دست‌آوردن سلامتی و رسیدن به خوشبختی، یادآوری خاطرات گذشته، فعالیت‌های ورزشی و ملاقات با خانواده و دوستان است.

نیازهای مهم و ملزومات اساسی سفر هم برای سالمندان شامل امنیت، راحتی، هزینه و نوع وسیله حمل‌ونقل، ارائه تسهیلات و خدمات ویژه مثل ویلچر و سرویس فرنگی در طول سفر، نوع اقامتگاه، خدمات ویژه اقامتگاه و دسترسی به اقامتگاه، کیفیت غذا و داشتن منوی غذای انتخابی و متنوع رستوران و داشتن منوی غذاهای رژیمی و اختصاصی سالمندان، دسترسی به امکانات ورزشی در محل اقامت، دسترسی به امکانات تفریحی و سرگرمی سالمندان در محل اقامت، آب وهوای مقصد، رفتار و برخورد کارکنان هتل یا اقامتگاه، امنیت شهر مقصد، رفتار و برخورد افراد محلی در مقصد و طول مدت سفر است.

رعایت نکات ایمنی و بهداشتی زیر می‌تواند سفری آسوده، لذت‌بخش با کاهش خطر‌های احتمالی به همراه داشته باشد:

1. رفتن به سفر نباید برای سالمندان اجباری باشد و قبل از سفر ویژگی‌های مثبت سفر را برای آنان برشماریم.
2. برای انتخاب محل و مقصد سفر با آنان تبادل‌نظر کنیم و با نظر و هم‌فکری آنان، مقصد سفر انتخاب شود.
3. معمولا سالمندان حوصله سفر را ندارند و از رفتن به سفر به‌خاطر زحماتی که برای خود و همراهان درست خواهد شد، امتناع می‌کنند. لذا بایستی از تجربه لذت‌بخش سفر دسته‌جمعی و خاطرات خوش گفت و از جاهای زیبایی که قرار است ببینند و لذت ببرند، تعریف کرد.
4. از سفر‌های طولانی و سخت به‌خاطر خطرات احتمالی و عوارض ناگوار امتناع شود.
5. بهترین وسیله نقلیه جهت سفر سالمندان به ترتیب هواپیما، قطار و ماشین شخصی است.
6. در طول سفر، به‌خصوص در شب، سالمندان نباید رانندگی کنند.
7. سالمندان در طول سفر در صندلی عقب خودرو بنشینند و حتما کمربند ایمنی خود را ببندند.
8. فرد سالمند نباید طولانی‌مدت و به طور ثابت بر روی صندلی خودرو بنشیند و هر از گاهی باید تحرکی داشته باشد.
9. شرایطی فراهم شود که فرد از مسافرت خود نهایت لذت را برده و استرس و اضطرابی نداشته باشد.
10. قبل از سفر به پزشک معالج سالمند مراجعه کرده و مشورت لازم را جهت سفر بگیرند. ضمنا لازم است به میزان 5/1 برابر میزان مصرف، داروهای مورد‌نیاز را به همراه داشته باشند.
11. در طول سفر، به‌خصوص در هواپیما، دارو در دسترس و در ساک دستی سالمند باشد.
12. سالمندان باید در سفر‌های گروهی همسفران و دوستان خود را از بیماری یا شرایط خود آگاه و مطلع کنند.
13. تا جایی که امکان دارد سبک و کم‌حجم سفر کرده و از جابه‌جایی و حمل وسایل سنگین مثل ساک و چمدان خودداری کنند.
14. مراقب لحن گفتارتان با سالمندان باشید؛ مثلا در طول سفر به آنان پیشنهاد بدهید نه دستور و با تشویق و ترغیب‌کردن، آن‌ها را با خودتان همراه کنید.
15. در فرودگاه مقصد، درخواست صندلی چرخ‌دار کرده و از افرادی که برای کمک به سالمندان مستقر هستند، کمک بگیرید.
16. در طول سفر تنهایشان نگذارید و همیشه در کنارشان باشید تا حس امنیت و راحتی داشته باشند. ضمنا لازم است مقداری پول نقد هم به همراه داشته باشند.
17. مصرف دارو‌ها فراموش نشود.
18. در صورت وجود بیماری مزمن و جسمی و جهت پیشگیری از پا‌درد و کمر‌درد در طول سفر، ویلچر تهیه کنید.
19. در طول سفر دقت بیشتری به غذای سالمندان داشته و از مصرف غذا و خوراک شور و چرب به‌شدت پرهیز شده و غذاهای تازه مصرف شود.
20. دفترچه بیمه خدمات درمانی و سوابق بیماری و پزشکی سالمندان را به همراه داشته باشید و قبل از سفر از مراکز درمانی و اورژانس مقصد مطلع شوید. در صورت امکان دستگاه تست قند و فشارخون را هم به همراه داشته باشید.
21. سالمندان، به‌خصوص افراد با بیماری‌های قلبی و عروقی، بیش از دیگران در معرض خطر ترومبوز وریدهای عمقی پا بوده و بایستی در سفر‌های طولانی، هر دو ساعت، 15 دقیقه توقف کرده و راه بروند یا در هواپیما پاها را حرکت بدهند تا خطر لخته‌شدن خون در پا‌های آنان کاهش یابد.
22. سالمندان باید از پوشیدن کفش نو در سفر اجتناب کرده و سعی کنند از کفش‌های مناسب و راحت در طول سفر استفاده کنند.
23. بیماران سالمند دیابتی حساس به درد نیستند و کوچک‌ترین زخم در پاها می‌تواند برایشان مشکل‌ساز شود؛ به‌همین‌دلیل در طول سفر باید مدام پاها را بررسی کرده، ناخن‌ها را گرفته و از کفش مناسب استفاده کنند.
24. در حین سفر و بازدید از اماکن در فواصل زمانی معین استراحت کرده و راهنمای تور را در جریان مسائل و مشکلات احتمالی سالمندان قرار بدهید.

توصیه‌های سفر برای بیماران مبتلا به دمانس و آلزایمر

1. بیماران مبتلا به آلزایمر به‌هیچ‌وجه نباید تنها سفر کنند.
2. با توجه به احتمال اضطراب و بی‌قراری بیشتر بیماران در طول سفر، حتما قبل از مسافرت با پزشک معالج مشورت کنید.
3. این بیماران باید به میزان 5/1 برابر مدت مسافرت، دارو همراه داشته باشند.
4. مدارک مهم بیمار باید در محلی امن نگهداری شود؛ مدارکی مثل دفترچه بیمه، نام و شماره تلفن پزشک معالج، لیست دارو‌های مصرفی، کپی مدارک و سوابق پزشکی.
5. کارت مشخصات کامل به همراه تلفن را در جیب بیمار بگذارید یا پلاک و دستبند مشخصات همراه بیمار باشد.
6. عکس جدید از بیمار داشته باشید.
7. سعی کنید سفر کمتر از چهار ساعت باشد؛ درصورتی‌که سفری طولانی‌تر است، دو نفر مراقب همراه بیمار باشند.
8. آلبوم عکس یا وسایلی برای سرگرم‌کردن بیمار به همراه داشته باشید.
9. در طول سفر برای فعالیت‌های زیاد برنامه ریزی نکنید و به هر برنامه و فعالیت به اندازه کافی زمان بدهید.
10. زمان‌هایی را برای استراحت در بین برنامه‌ها با این افراد داشته باشید.
11. از حضور در مکان‌های شلوغ و پر‌ازدحام خودداری کنید.
12. این بیماران باید یک برنامه روتین و منظم، مثل وقتی که بیمار در منزل است، داشته باشند؛ مثلا سعی کنید زمان غذا‌خوردن، استراحت و خوابیدنشان مشابه منزل باشد.
13. ایمنی محل اسکان مهم است و باید سعی کنید سرویس بهداشتی و مسیر توالت در طول شب روشن باشد.
14. مسافرت به زادگاه بیماران و تجدید خاطرات قدیمی برای آنان بسیار خوشایند است.
15. بیمار در طول سفر لباس راحتی و کفش مناسب داشته باشد.
16. آمادگی این را داشته باشید که در صورت ضرورت سفر خود را کوتاه کنید.