اشتباهات گذشته را تکرار نکنید

ترک عادت‌های بد و جلوگیری از تکرار اشتباهات گذشته، فرآیندی است که با خودآگاهی آغاز می‌شود. آگاهی از الگوهای رفتاری، شناسایی محرک‌ها و پیامدهای منفی، و پذیرش مسئولیتِ انتخاب‌های خود کلیدهای اصلی این مسیر هستند. با هر گامی که به سمت تغییر بلندمدت برداشته می‌شود، قدرت تصمیم‌گیری و اعتماد به نفس تقویت می‌شود و ما می‌توانیم با جایگزین‌های سالم، فشارهای موقتی را مدیریت کنیم. یادگیری از گذشته به معنای بازنگری هدف‌ها، تنظیم استراتژی‌های مقابله و ساختن یک روال روزانه منظم‌تر است. در نهایت، ترک عادت بد به یک سبک زندگی تبدیل می‌شود که در آن ارزش‌های شخصی، سلامتی و آرامش روانی محور قرار می‌گیرد و اشتباهات گذشته به تجربه‌هایی مفید برای تصمیم‌گیری‌های بهتر در آینده تبدیل می‌شوند.

همه عادت‌های قدیمی‌ای دارند که می‌خواهند آن را تغییر دهند. این بخشی از روان‌شناسی انسان است که تمایل به تکرار رفتارهای گذشته دارد. تغییر رفتارهای قدیمی ممکن است دشوار باشد و زمان ببرد؛ با ‌وجود این با کمی برنامه‌ریزی درست و مثبت‌اندیشی حین کار و تلاش در جهت هدف (پیشگیری از تکرار اشتباه) امکان‌پذیر است.

• از اشتباه خود آگاه باشید: اگر کاملا متوجه نباشید مشکل از کجا بوده، نمی‌توانید جلوی تکرار آن را بگیرید. برخی مردم سخت به اشتباه خود اعتراف می‌کنند، اما انکار کمکی به بازبینی اتفاقی که افتاده و عملکرد بهتر در دفعات بعدی نمی‌کند؛ همه اشتباه می‌کنند.

بیشتر شکست‌ها موانع موقتی هستند، نه یک فاجعه بزرگ.

کسانی که به موفقیت‌های چشمگیر دست‌ یافته‌اند، معمولا شکست‌های بزرگی هم داشته‌اند. بدون تلاش و اشتباه‌کردن یا از دست‌دادن مقام اول، به جایی نمی‌رسیدند.

اعتماد‌به‌نفس بیش‌از‌حد نیز منجر به از دست‌دادن اطلاعات و اشتباه‌کردن می‌شود. بسیاری از شرایط و موقعیت‌ها، از خستگی گرفته تا یک عادت بد‌ می‌توانند اشتباهات را رقم بزنند.

• از اشتباه‌کردن نترسید چون اشتباهات اجتناب‌ناپذیرند: ترس از اشتباه‌کردن باعث می‌شود به تکرار آن‌ها ادامه دهید و درس نگیرید. مغز شما در واقع به پیشگیری از تکرار اشتباهات کمک می‌کند.

مطالعات نشان می‌دهند مغز در یک‌دهم‌ثانیه با ارسال سیگنال هشدار به چیزهایی که در گذشته نتایج اشتباهی داشته‌اند، واکنش نشان می‌دهد تا از تکرار اشتباهات مشابه توسط ما جلوگیری کند. اشتباه‌کردن می‌تواند خوب باشد. نکته اینجاست که باید از آن‌ها درس بگیرید. با دقت اشتباهی را که مرتکب شده‌اید، بررسی کنید و به‌دنبال علل ارتکاب آن باشید؛ به‌این‌ترتیب اشتباهات در واقع شما را به‌سوی موفقیت رهنمون می‌کنند.

• روی کارهای درستی که انجام می‌دهید تمرکز کنید: همان‌طور که درس‌گرفتن از اشتباهات ارزش دارد، باید روی هر چه درست پیش رفته نیز تمرکز کنید. با تمرکز روی کارهای درستی که انجام می‌دهید، می‌توانید احساس فوق‌العاده‌ای نسبت‌به تلاش‌های خود برای بهتر‌شدن داشته باشید و از اشتباه‌کردن پیشگیری کنید.

از هر آنچه به‌دست آورده‌اید و هر موفقیتی که کسب کرده‌اید فهرستی تهیه کنید.‌ ویژگی‌های ارزشمند خود را یادداشت کنید.‌ هر‌از‌گاهی این فهرست را مرور کنید تا انگیزه بگیرید و پیشرفتتان یادتان بماند.

• اصلاح اشتباهات را آغاز کنید: به محض اینکه متوجه اشتباهات خود شدید، می‌توانید نسبت‌به رفع آن‌ها اقدام کنید. روش‌های اصلاحی شما بسته به نوع اشتباهی که مرتکب شده‌اید، می‌تواند متفاوت باشد. از نمونه‌های زیر برای اصلاح برخی اشتباهات خود ایده بگیرید:

اگر مدام یادتان می‌رود قبض‌های خود را پرداخت کنید، سعی کنید علامت‌ها و نشانه‌های واضحی برای یادآوری خودتان درست کنید.

از کمک خواستن نترسید، مثلا اگر می‌خواهید طبق دستور مادربزرگتان سوپ درست کنید، اما خوب از آب در نمی‌آید، از او راهنمایی بخواهید.

•  روی بهتر‌شدن تمرکز کنید: شاید وسوسه شوید هدف‌های خیلی بزرگ برای خودتان بگذارید و سعی کنید در آن هدف بهترین باشید، اما اگر به‌جای نتیجه نهایی، روی بهتر‌شدن مستمر به مرور زمان تمرکز کنید، دستیابی به موفقیت آسان‌تر می‌شود.

کمال‌گرایی می‌تواند به اضطراب و نگرانی شما درباره اهداف و پیشرفتتان منجر شود.

•  هر روز تمرین کنید: بخشی از بهتر‌شدن، دستیابی به موفقیت و پیشگیری از تکرار اشتباهات گذشته، این است که به اندازه کافی تمرین کنید. تمرین روزانه کلیدی است که به حفظ مهارت‌هایتان کمک می‌کند و اجازه می‌دهد آهسته و پیوسته به‌مرور زمان پیشرفت کنید.

هر روز برای تمرین‌کردن وقت بگذارید. از روند مدت زمانی که هر روز به تمرین‌کردن اختصاص می‌دهید یادداشتی‌ بردارید. در صورت امکان، سعی کنید به‌تدریج مدت زمان تمرین روزانه خود را افزایش دهید. اگر نمی‌توانید برخی کارهای خاص را هر روز تمرین کنید، تمرین تجسم می‌تواند کمک‌کننده باشد، مثلا اگر گیتار در دسترستان نیست، نواختن آهنگ موردنظرتان را با تارهای گیتار تجسم کنید.

•  کشف کنید کدام رفتارها را می‌خواهید تغییر دهید: پیش از آنکه بتوانید از ارتکاب دوباره برخی اشتباهات جلوگیری یا آن‌ها را تکرار نکنید، باید رفتارهایی را که نیاز به تغییر دارند، شناسایی کنید. برای یافتن رفتارهایی که باید روی آن‌ها کار کنید، زندگی خود را زیر ذره‌بین قرار دهید.

عادت‌ها و رفتارهای قدیمی را بیابید که فکر می‌کنید از بیشترین اهمیت برخوردارند و روی آن‌ها کار کنید. به‌یکباره دست به تغییرات زیاد نزنید. چند موضوع معدود را انتخاب کنید که احساس می‌کنید به بیشترین توجه و دقت شما نیاز دارند.

•  کشف کنید چه چیزهایی محرک رفتارهای اشتباه شما هستند: ببینید کدام موقعیت‌ها یا رویدادها ممکن است وادارتان کنند دست به همان اشتباهات پیشین بزنید یا گرفتار همان رفتارهای ناخواسته تکراری شوید. پشت رفتارهایی که قصد تغییرشان را دارید علتی هست. وقتی این علت را پیدا کنید، قادر خواهید بود هم واکنش خود را به موقعیت مشابه تغییر دهید و هم از بروز آن در آینده پیشگیری کنید.

شاید متوجه شده باشید که استرس باعث میل به کشیدن سیگار و مصرف تنقلات ناسالم می‌شود.

•  چیزی را جایگزین رفتارهای قدیمی خود کنید: اگر هدفتان این است که برخی رفتارهای خاص قدیمی را متوقف- کنید، باید آن‌ها را با یک رفتار جدید جایگزین کنید. بدون اجرای یک رفتار جدید، به‌احتمال‌زیاد دوباره به همان رفتارهای ناخواسته قدیمی بازمی‌گردید.

مثلا می‌توانید به‌جای چیپس سیب‌زمینی، ساقه کرفس بجوید یا 10 تا درازونشست بزنید.

اگر زود عصبانی می‌شوید، خودتان را عادت بدهید قبل از اینکه خشم کنترل شما را در دست بگیرد، چند نفس عمیق بکشید.

• اهداف خود را بنویسید: بعد از اینکه به رفتارهایی که می‌خواهید تغییرشان دهید و جایگزین آن‌ها فکر کردید، خوب است که دست به قلم شوید. با این کار به خودتان یادآوری می‌کنید که می‌خواهید به چه چیزهایی برسید و می‌توانید آن‌ها را بررسی کنید.

هدف‌های نوشته‌شده را جایی بگذارید که هر‌از‌گاهی به‌راحتی بتوانید آن‌ها را ببینید، مثلا آن‌ها را روی میز کارتان بچسبانید یا کنار تلفن بگذارید.

• عجله نکنید: تغییر عادت‌های قدیمی کار دشواری است و زمان می‌برد. موفقیت به فداکاری نیاز دارد، چرا که باید عادت‌های قدیمی را با عادت‌های جدیدی که انتخاب کرده‌اید جایگزین کنید. به برنامه خود بچسبید، مثبت‌اندیش باشید و به اهدافتان برسید.

تغییر عادت بسته به انگیزه شما، رفتار جایگزین و میزان تکرار می‌تواند از 15 تا 254 روز به طول بینجامد. هدف‌ها و فوایدی که این تغییرات به همراه خواهند داشت را به خودتان یادآوری کنید تا انگیزه‌تان حفظ شود.

• نگران موانع نباشید: وقتی برای هدفتان که جایگزینی رفتارهای قدیمی با رفتارهای جدید است، تلاش می‌کنید، اجازه ندهید موانع دلسردتان کنند. موانع سر راهتان سبز می‌شوند، اما معنایش این نیست که شکست خورده‌اید و وقت آن رسیده که دست بکشید. از این موانع درس بگیرید و به تلاش خود برای رسیدن به هدف ادامه دهید.

موانع می‌توانند مثبت باشند و از شرایط و رویدادهایی که شما را به سمت عادت‌های قدیمی می‌کشانند آگاهتان کنند.

• به تغییراتی که می‌خواهید صورت دهید فکر کنید: اولین مرحله برای ایجاد تغییر در هر رفتار این است که با دقت درباره تمام تغییراتی که می‌خواهید انجام دهید بیندیشید. به فواید آن و مشکلاتی که ممکن است پیش بیایند فکر کنید.

فهرستی با جزئیات از فواید و جنبه‌های مثبت رفتارهای جدیدتان تهیه کنید. هر مشکلی که به ذهنتان می‌رسد را با دقت فهرست کنید. این مشکلات می‌توانند شامل مواردی باشند که شما را به رفتارهای قدیمی گذشته سوق می‌دهند یا از شکل‌گیری عادت‌های جدید جلوگیری کنند. مثلا زیاد ورزش‌کردن می‌تواند سلامت شما را ارتقا دهد، اما مشکلی به‌نام کمبود وقت سر راهتان سبز می‌شود.

• برای موانع آماده باشید: قبل از هر‌گونه اقدام و ایجاد تغییر، باید آماده شوید. فاز آمادگی شامل برنامه‌ریزی برای رویارویی با موانعی است که ممکن است جلوی رسیدنتان به هدف را بگیرند.

با آمادگی مناسب، تغییراتی که می‌خواهید، آسان‌تر محقق می‌شوند. فاز آمادگی شما را برای مواجهه با موانع بین شما و هدفتان آماده می‌کند. مثلا اگر فکر می‌کنید مشکلتان برای ورزش‌کردن کمبود وقت است، زمان‌بندی کنید و به روش‌هایی فکر کنید که در اوقات فراغت خود به فعالیت بپردازید.

• تغییر‌کردن را شروع کنید: بعد از اینکه به رفتارهای جدید و چگونگی غلبه بر موانع فکر کردید، می‌توانید دست‌به‌کار شوید. در این مرحله باید تمرکزتان روی پیشرفت، غلبه بر موانع و پاداش‌دادن به رفتارهای جدید و دلخواهتان باشد. با دقت روند پیشرفت خود را پیگیری کنید تا انگیزه بگیرید. پیشاپیش به پشت سر‌گذاشتن موانع سر راهتان فکر کنید. از موقعیت‌ها و رویدادهایی که شما را به رفتارهای گذشته سوق می‌دهند، اجتناب کنید.

وقتی به هدف می‌رسید به خودتان پاداش بدهید. یکی از فیلم‌های موردعلاقه‌تان را ببینید یا دوش بگیرید.

• تغییرات را حفظ کنید: پس از جایگزینی رفتارهای قدیمی، لازم است رفتارهای جدیدتان را حفظ کنید. با قدرت روند جدید را پیش بگیرید و از ادامه راه جدید لذت ببرید. در صورت امکان، هدف‌های اصلی خود را افزایش دهید، مثلا اگر می‌خواهید فعال‌تر باشید و از ورزش‌کردن فرار نکنید، تعداد هدف‌های تناسب‌اندام خود را افزایش دهید.

کار را برای خودتان جالب کنید. وقتی برای حفظ یک رفتار جدید تلاش می‌کنید، سعی کنید این کار را با روش‌های مختلف انجام دهید؛ مثلا اگر می‌خواهید از تنقلات مضر پرهیز کنید، دستور پخت غذاهای جدید را یاد بگیرید.

مثبت‌اندیش باشید و اجازه ندهید مشکلات ناامیدتان کنند. اگر مانعی سرراهتان هست، از آن درس بگیرید و در جهت هدف به تلاش‌کردن ادامه دهید.

ترجمه: سولماز فروتن