چگونه کودکانی اجتماعی تربیت کنیم؟

زندگی همه ما در ارتباط‌ با انسان‌های دیگر معنا می‌شود؛ درحقیقت ما در مسیر زندگی نیازمند برقراری ارتباط با اطرافیانمان هستیم. کودکان همانند آب نهرهای باریک، همیشه نمی‌توانند مستقل و جدا باقی بمانند، ناگزیر روزی باید به دریای اجتماع وارد شوند، بدیهی است حفظ موجودیت در برابر امواج خروشان اجتماع احتیاج به مهارت‌های اجتماعی قوی دارد و این در حالی است که بسیاری از والدین حتی کمترین فرصت را به کودکان خود نمی‌دهند تا آنان مجال این را داشته باشند که افکار و احساسات خود را نشان دهند.

متاسفانه این مشکل، امروزه در بسیاری از خانواده‌ها مطرح می‌شود؛ پدر و مادر به‌قدری درگیر مسائل  خود هستند که دیگر وقتی برای دلجویی از فرزندان برایشان باقی نمی‌ماند؛ درحالی‌که داشتن این ارتباط از هر وظیفه‌ای مهم‌تر است. اغلب والدین از کودکانشان انتظار دارند که آن‌ها ساکت باشند و تسلیم خواسته‌های آنان شوند؛ به‌خصوص زمانی‌که خارج از منزل همراه آنان هستند و این انتظار حداقل تا بیست‌سالگی فرزند ادامه دارد و بعد از این سن منتظرند که حصارها شکسته شود و فرزندشان ارتباط اجتماعی سالمی با دیگران برقرار کند! خوشبختانه طی چند سال اخیر این موضوع برای پدرها و مادرهای جوان بیش از پیش اهمیت یافته است و بسیاری از آن‌ها درصدد یافتن راه‌هایی برای تقویت مهارت‌های اجتماعی فرزندانشان هستند.

راهکارهایی برای تقویت مهارت‌های اجتماعی فرزندان

برای فرزندانتان وقت بگذارید

کودکان بسیاری از رفتارها را از اولین معلم‌هایشان که همان پدرومادرشان هستند، تقلید می‌کنند؛ درنتیجه وجود ارتباط صمیمی میان آن‌ها بهترین نوع آموزش مهارت‌های اجتماعی به این شکوفه‌های زندگی است؛ مثلا وقتی مادری درحال پوشانیدن لباس‌های کودک خردسال خود است، باید به او توضیح دهد که چه کاری انجام می‌دهد؛ درواقع والدین باید تاجایی‌که برایشان مقدور است، با کودکان خود صحبت کنند.

استفاده از عروسک‌های انگشتی

یکی دیگر از راه‌های تقویت این مهارت در فرزندان استفاده از عروسک‌های انگشتی است. با استفاده از این ترفند و درصورت امکان با تغییر صدا تبدیل به دوستی هم‌سن و جدانشدنی برای فرزند خردسال خود شوید و دائما در خانه با او صحبت کنید. قبل از رفتن به میهمانی با استفاده از عروسک به او توضیح دهید که در برخورد با دیگران چگونه رفتار کند و در بازگشت به خانه، رفتارهای او را بررسی کنید و از خودش بخواهید به عروسک توضیح دهد که تا چه میزان در طول میهمانی درست رفتار کرده و اشتباهاتش چه بوده است؛ مسلما با ادامه این روند، از پیشرفت فرزندتان در برقراری ارتباط با دیگران شگفت‌زده خواهید شد.

به کودکانتان توضیح دهید که در محیط پیرامونشان چه اتفاقاتی درحال رخ‌دادن است؛

حتی اگر آنان قدرت تحلیل این رویدادها را هم نداشته باشند، این کار را انجام دهید؛ زیرا این توضیحات به آن‌ها می‌فهماند که باید خود برای یادگیری چیزهای بیشتر آماده کنند و حداقل کارایی این توضیحات این است که کودکان با الفاظ و لغات جدیدتری آشنا می‌شوند و سرانجام زمانی می‌رسد که آنان نیز می‌توانند در بحث شما مشارکت کنند و درست آن زمان است که شما می‌توانید از تمایلات درونی فرزندانتان باخبر شده و درنهایت از علایق اولیه آنان مطلع شوید.

با کودکتان به تماشای کارتون بپردازید

در زمانی‌که با کودکتان تلویزیون نگاه می‌کنید، از او بخواهید درباره فیلم صحبت کند. والدین مسئولند که برای علایق و قدرت تشخیص فرزندان خود احترام قائل شوند؛ طوری‌که آن‌ها باور کنند که وجود دارند و می‌توانند فکر کنند و نیز نظراتشان برای والدین بسیار مهم است. اجازه دهید فرزندتان نظرش را درباره برنامه برایتان شرح دهد؛ چرا که از این طریق شما نیز با افکار و سلیقه‌اش آشنا می‌شوید و همچنین درمی‌یابید که کدام قسمت برایش جذابیت و اهمیت بیشتری داشته است. آیا این واقعیت را می‌دانید که همین صحبت‌های به‌ظاهر کم‌ارزش چقدر در بارورشدن شخصیت اجتماعی فرزند شما مؤثر خواهد بود؟! مطمئن باشید که اگر یک برنامه‌ریزی صحیح در تقسیم اوقات خود داشته باشید، این ایجاد ارتباط هرگز لطمه‌ای به انجام دیگر وظایف شما وارد نخواهد کرد.

به صحبت‌های جگرگوشه‌تان بادقت گوش کنید

یکی از مهم‌ترین فواید این کار این است که به چگونگی حالات روانی او پی خواهید برد و اگر احیانا کودک شما از مسئله‌ای خاص نگرانی داشته باشد، قطعا این مشکل در گفته‌های او بروز خواهد کرد. بالاخره اینکه اگر به‌هیچ‌وجه وقت گوش‌دادن به حرف‌های فرزند خود را ندارید، حتما به او قول بدهید که در فرصتی مناسب به حرف‌هایش گوش خواهید کرد و فراموش نکنید که نوع برخورد شما در این میان نیز حائز اهمیت است. زمانی‌که به صحبت‌های کودک خود گوش می‌کنید، هرگز حالتی به خود نگیرید که او احساس کند، می‌خواهید محکومش کنید؛ زیرا در بسیاری از موارد یک برخورد نامعقول می‌تواند همه‌چیز را خراب کند و کودک را محتاط‌تر خواهد کرد؛ موضعی که درنهایت موجب سلب اعتمادبه‌نفس از وی خواهد شد.

زمان خواب برای کودکتان داستان بخوانید

داستان‌هایی که موقع خواب برای فرزندتان تعریف می‌کنید، کاملا در ذهن آن‌ها حک می‌شود؛ بنابراین می‌توانید بسیاری از درس‌های اخلاقی و اجتماعی را در قالب داستان به او آموزش دهید. گاهی از او بخواهید تا برای شما داستان بگوید؛ زیرا این کار، موجب بالارفتن اعتمادبه‌نفس و مهارت‌های اجتماعی او می‌شود.

به صحبت‌های کودک خردسالتان نخندید!

یکی از نکات مهمی ‌که لازم است درهنگام صحبت با کودکان رعایت کنید، این است که هرگز نباید به صحبت‌های آنان بخندید؛ مگر درصورتی‌که خود آنان این عمل را انجام دهند. باید تمامی ‌توان خود را به کار ببندیم تا در این هنگام بسیار جدی برخورد کنیم. شاید بسیاری از حرف‌های کودکان برای والدین خنده‌دار باشد؛ اما همین حرف‌های به‌ظاهر بی‌اهمیت، تمامی ‌شخصیت او را تشکیل می‌دهد. اگر از شما احتمالا برخوردی توأم با تمسخر سر بزند، کودک به شما اطمینان نخواهد کرد و درحقیقت در زمان صحبت، خود را محدود می‌کند و درست از همین نقطه است که ارتباط شما با او سست خواهد شد.

فرزندتان را در تعامل با سایر هم‌سن‌وسال‌ها یا بزرگ‌سالان قرار دهید

مهدکودک امکان ایجاد فضایی مناسب را برای برقراری ارتباط به فرزندتان خواهد داد؛ درصورتی‌که مایل به فرستادن فرزند خود به مهدکودک نیستید، باید در منزل وقت و حوصله بیشتری برای صحبت‌کردن و بازی با او بگذارید و همچنین اجازه دهید آخر هفته‌ها را با دوستان هم‌سن‌وسالش به بازی بپردازد.

ارتباط با دوستانتان را قطع نکنید

مهارت‌های اجتماعی هم انتقال می‌یابند! اگر دوستان زیادی دارید و با آن‌ها رفت‌وآمد می‌کنید، فرزندتان نیز شانس بیشتری برای برقراری ارتباط با کودکان یا بزرگ‌سالان دیگر خواهد داشت و همچنین روش شروع‌کردن ارتباط را از شما تقلید خواهد کرد؛ پس به‌خاطر فرزندتان هم که شده است، همین حالا تلفن را بردارید و از احوال یکی از دوستان قدیمی‌تان که مدت‌هاست با او درارتباط نیستید، باخبر شوید. 

نویسنده : سحر حمیدی