جذابیت‌های شناخت زبان بدن

همه‌ی ما می‌دانیم که تمام عضلات، ماهیچه‌ها و اعضای بدن انسان تحت کنترل مغز هستند. بنابراین هر حرکتی که رخ می‌دهد، به دلیل پیام‌های ارسالی از مغز اتفاق افتاده است. جالب اینجاست که نگرش وطرز تفکر ما در شرایط مختلف و در حضور انسان‌های متفاوت می‌تواند تحت‌تاثیر قرار گرفته و متنوع باشد. پس دستوراتی که از مغز ارسال می‌شود هم از این شرایط تاثیرگرفته و باعث حرکات متفاوت در بدن ما می‌شود. حالا اگر معادله را برعکس کنیم، وقتی بدن شخصی حرکت می‌کند، در واقع این حرکت واکنشی است به محیط پیرامون و نشات‌گرفته از مغز او؛ پس کافی است شما از علائم و نتایج مطلع باشید تا بتوانید حرکات افراد پیرامون خود را تحلیل کنید و بر حرکات خودتان هم آگاه باشید.

قطعا شما هم تجربه کرده‌اید که ما انسان‌ها، در زمان احساس خطر یا شرایط نا‌ایمن، برای دفاع از خودمان، بدنمان را جمع‌تر و کوچک‌تر می‌کنیم و حتی گاهی دستانمان را در مقابل بدنمان قرار می‌دهیم؛ انگار که سپری در مقابل خطر احتمالی ایجاد می‌کنیم. در عوض، وقتی ما شرایط خوشایند و جذابی را تجربه می‌کنیم، بدنی راحت و ریلکس و باز داریم. پس به تجربه در‌یافتیم که واکنش بدن به ناراحتی، غم، استرس، هیجانات منفی، ناامنی و عدم رضایت به سمت بسته‌بودن تمایل دارد و در شرایط شادی، راحتی، امنیت و هیجانات مثبت، بدنی باز با سطح اشغال بیشتری داریم.

فردی را تصور کنید که در زمان گفت‌وگو با شما از علائم غیر‌کلامی بسته مثل دستان گره‌شده، نگاه چشمی سرد و گریزان، سر به سمت پایین و پاهای جمع‌شده استفاده می‌کند. آیا در این شرایط، ادامه ارتباط و ایجاد گفت‌وگویی با‌نشاط برایتان امکان‌پذیر خواهد بود؟ آیا این فرد می‌تواند یکی از گزینه‌های اصلی برای شما در پیشنهاد دوستی و همکاری باشد؟ در‌حالی‌که ممکن است شما این امکان را داشته باشید تا با فردی با علائم غیر‌کلامی مثبت از جمله نگاه چشمی مستقیم، دستانی پذیرا و آزاد که با حرکات مناسب به کلام جان می‌بخشد، سر و شانه صاف و برافراشته و لبخندی به نشانه پذیرش بی‌قید‌و‌شرط را انتخاب کنید؟!

افراد قاطع چگونه رفتار می‌کنند؟

بهترین سبک رفتاری انتخاب شیوه‌ی انسان‌های قاطع است. یک فرد قاطع از منظر مهارت‌های ارتباطی به شکل زیر عمل می‌کند:

• سبک نگاه: افراد قاطع در نگاه خود نوعی تعادل را رعایت می‌کنند؛ بدین‌شکل که نه به سبک انسان‌های منفعل با نگاه انداختن به زمین، فرد مقابل را برتر می‌بینند و نه همانند افراد سلطه‌گر نگاهی خیره و برتری‌جویانه دارند.

• سبک ایستادن: افراد قاطع بدنی راست‌قامت دارند که در یک نگاه می‌توان اعتماد به خود و قابل‌اطمینان‌بودن را از آن دریافت کرد؛ نه به شکل افراد منفعل با بدنی خموده و نه به سبک افراد سلطه‌گر، سینه‌ای بیش‌از‌حد فراخ و نمایان.

• سبک دست‌دادن: این افراد با دستی گرم و صمیمی شما را همراهی می‌کنند؛ دستانی با علائم مثبتی همچون مدت زمان دو تا پنج ثانیه امتداد داشتن و حرکت‌هایی که علاقه‌مندی در ارتباط را تثبیت می‌کند و نشانه‌ای از برتری‌طلبی یا سلطه‌پذیری را القا نمی‌کند.

• تن صدا و لحن: یک فرد قاطع هرگز لحنی یکنواخت و مستقیم ندارد. تحقیقات نشان می‌دهد لحن و تن صدا نزدیک به یک‌سوم از کیفیت رابطه را در دقایق اولیه شکل می‌دهد. در عین حال، افراد قاطع هرگز لحنی آمرانه همراه با خشونت و تحکم ندارند.

• حریم‌ها: افراد به‌صورت ناخودآگاه نسبت به حریم خود واکنش نشان می‌دهند. حضور در آسانسور و واکنش‌های غیر‌ارادی یکی از بهترین مثال‌ها برای درک بهتر حریم افراد است. اکثر انسان‌ها به محض ورود فرد جدید در آسانسور، به صورتی جالب خود را جمع کرده و حریمی امن برای خود ایجاد می‌کنند. رعایت فاصله  50 تا 70 سانتی‌متری با دیگران راهی مناسب برای ایجاد احساس آرامش در دیگران است. در ملاقات‌های اول، رعایت این نکته بسیار ضروری است. اگر فرد در فاصله‌ی حریم عمومی که حدود یک متر است، بایستد، نشان از عدم‌تمایل او به ایجاد ارتباط نزدیک دارد و فاصله‌ی کمتر از نیم‌متر علاقه‌مندی به توسعه روابط را نشان می‌دهد.

نکات طلایی زبان بدن

برای شناخت زبان بدن افراد پیرامونتان، چند نکته کلیدی هم وجود دارد:

• به حرکات پاها دقت کنید: در‌صورتی‌که پاهای فرد به سمت بیرون و متمایل به رفتن و دور‌شدن باشند، عدم تمایل به ادامه و نیاز به ترک فضا خودنمایی می‌کند و اگر پاها به سمت داخل و طرف شما قرار دارد، تمایل به ماندن و ادامه از این حرکت تداعی می‌شود. از سوی دیگر، پاهای باز با تنه‌ صاف و مستقیم معمولا متعلق به افرادی است که از حریم بیشتری برخوردارند و اعتماد‌به‌نفس و برتری فردی دارند.

• مالیدن چشم‌ها: به این حرکت «مدل کلاسیک پنهان‌کاری» گفته می‌شود. در‌صورتی‌که در زمان بیان موضوع، عدد یا اتفاقی، فرد گوینده با انگشت اشاره به شکل لحظه‌ای و کوتاه‌مدت چشم خود را مالش دهد، احتمال اینکه بخشی از مطلب را بیان نکرده باشد یا به شکلی متفاوت بیان کرده باشد، وجود دارد.  

•  لمس بینی: لمس بینی نیز یکی از نشانه‌های پنهان‌کاری است. لمس بینی که هم برای رفع خارش ایجاد‌شده و هم موجب دیده‌نشدن دهان می‌شود، می‌تواند یکی دیگر از علائم عدم صداقت باشد. البته به‌خاطر داشته باشید این حرکت بایستی با دقت بررسی شود تا تحلیل اشتباهی از حساسیت‌های فصلی یا خارش‌های لحظه‌ای صورت نگیرد.

• نشانه‌های عینک: از نگاه‌کردن به افراد از بالای عینک خودداری کنید و به یاد داشته باشید افرادی که به دیگران از بالای فریم عینک نگاه می‌کنند، معمولا انتقادگر، قضاوتگر و برتری‌طلب هستند. جالب است بدانید که گاهی افراد از قراردادن دسته عینک در دهان برای ایجاد حس اطمینان و معطل‌کردن تا رسیدن به پاسخی مناسب استفاده می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد افراد عینکی با فریم تیره باهوش‌تر و صادق‌تر به نظر می‌آیند و عینک با فریم‌های بزرگ‌تر از صورت، فرد را کوشاتر، پیرتر و مقتدرتر نشان می‌دهد.

• مالیدن لاله گوش: نزدیک‌کردن دست به گوش و مالیدن لاله گوش در زمانی‌که شما در حال صحبت‌کردن هستید، می‌تواند این پیام را داشته باشد که شنونده دیگر تمایلی به شنیدن صحبت‌های شما ندارد.

• مالیدن دو دست به یکدیگر: مالیدن دست‌ها به یکدیگر را می‌توان به‌عنوان علامتی برای پیش‌بینی اتفاقی مثبت فرض کرد. اگر سرعت مالیدن دو دست کم باشد، اتفاق خوبی برای انجام‌دهنده در حال رخ‌دادن است و در صورتی‌که سرعت آن زیاد و همراه با هیجان باشد، اتفاق برای سایر افراد نیز همراه با منافع خواهد بود!

• تشخیص لبخند واقعی: یک لبخند واقعی به شکلی در صورت نقش می‌بنددکه گوشه‌های چشم‌ها و ماهیچه‌های گونه را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. در‌صورتی‌که لبخند مصنوعی و تنها برای فریب یا هماهنگی با مخاطب، این مشخصات را ندارد و فقط باعث تغییر‌حالت لب‌ها و ماهیچه‌های گونه می‌شود.

• خاراندن گردن: معمولا خاراندن گردن با انگشت اشاره دست مسلط نشان از تردید دارد. اگر فردی در مورد خرید گفت‌وگو می‌کند، در حال گوش‌کردن به شرایط فروش شماست؛ پس اگر از این علامت استفاده کند، این پیام را جدی بگیرید که او هنوز تصمیم نهایی را اتخاذ نکرده و عملا در خرید و اطمینان تردید دارد.

•  کشیدن یقه: فردی که در حال ارائه آمار و ارقام فعالیت‌هایش، یقه خود را می‌کشد،یا فریب‌کار است و یا عصبانی و ناامید.

• نوازش چانه خود: این علامت نوید‌دهنده آن است که توجه شنونده به تک‌تک واژه‌هایی است که شما می‌گویید. این حرکت متفکرانه است و نشان می‌دهد که فرد با موضواعات مطرح‌شده کاملا در‌گیر شده است.