روزهای اول مهاجرت
برای مواجهه با چالشهای مهاجرت چه مهارتهایی لازم داریم؟
همانطورکه در مطلب شمارهی قبل گفتیم، برای زندگی جدید در یک کشور دیگر لازم است ما با جامعهی جدید و شرایط زندگی متفاوت آن سازگاری پیدا کنیم؛ اما گاهی این عجینشدن برای ما سخت است. به هر حال ما وارد جامعهای میشویم که باید طور دیگری زندگی کنیم و جزئیترین کارهای روزمرهی ما هم ممکن است با قبل متفاوت باشد. مطالعات نشان میدهند که یک مهاجر، وقتی تکلیف اسکان، کار و حتی شهروندیاش مشخص میشود، بسیار بهتر عمل کرده و دیگر نگرانیهای سابق را ندارد و مشکلات رفتهرفته حل میشوند. اما موضوعی که قرار است دربارهی آن صحبت کنیم، مربوط به اوایل مهاجرت است؛ زمانی که هنوز به آینده اطمینان نداریم و استرس مهاجرت به طور فعال در ما وجود دارد.
تاثیر نحوه مهاجرت بر میزان استرس مهاجر
نحوهی مهاجرت نکتهای است که اثر زیادی بر تحمل مشکلات و افزایش استرسها دارد. افرادی که با اطمینان بیشتر و قانونی مهاجرت کردهاند، چالشهای روانی بسیار کمتری را از کسانی که در اردوگاههای پناهندگی هستند، تجربه میکنند. البته این چالشها حتما نباید از جنس اختلالات روانی مثل اضطراب و افسردگی باشند. ممکن است در ابتدای مهاجرت تعریف ما از هویتمان دچار مشکل شود یا نتوانیم با دیگران بهخوبی ارتباط برقرار کنیم، نتوانیم خوب بخوابیم و خوب غذا بخوریم یا از رانندگی، ازدواج یا فرزندآوری بترسیم. شاید هم خسته و پشیمان شویم و حتی از کشور میزبان و مردمش بدمان بیاید؛ چراکه ما در یک محیط کاملا متفاوت و دور از دوستان و آشنایان صمیمی هستیم و گویی باید هر طور شده به تنهایی از پس تمام مشکلاتمان برآییم.
مسائل مشکلساز اول مهاجرت
مسائل مشکل ساز اول مهاجرت جنس متفاوتی با مسائل در وطن خودمان دارند و برخی از آنها در مسیر مهاجرت و برخی پس از مهاجرت اتفاق میافتند. برای مثال، برخی از این موارد ممکن است برای یک مهاجر پیش بیاید:
1. قرارگرفتن در شرایط سخت زندگیمانند اردوگاه پناهندگان
2. در معرض خشونت بودن
3. اختلال در ارتباطگیری با خانواده و دوستان
4. عدم اطمینان از نتیجهی درخواست مهاجرت، پیداکردن کار و جای زندگی
5. بیکاری یا کارهای فصلی و کوتاهمدت
6. ازدستدادن موقعیت اجتماعی
7. مشکلات یادگیری زبان، فرهنگپذیری و سازگاری
بههمین دلیل لازم است مهارتهایی را در خود تقویت کنیم که در این موقعیت ما را سرپا نگه دارد و اجازه دهد راه درست برای یک زندگی موفق را پیش بگیریم.
مهارتهای لازم برای مهاجرت کدامند؟
• انعطافپذیری
قرارگرفتن در یک جامعهی جدید که آداب رفتاری و ارتباطی جدیدی را میطلبد، نیاز دارد که ما آنقدر انعطافپذیر باشیم که بتوانیم به این موارد عادت کنیم و با آنها اخت بگیریم. برای مثال، ممکن است به کشوری مهاجرت کنیم که جهات رانندگی در خیابانها متضاد با کشور ماست. مغز ما باید این مهندسی را داشته باشد که بهسمت دیگر خیابان نگاه کنیم! انعطافپذیری راز اصلی یک مهاجرت موفق است.
• تابآوری
تابآوری یعنی در شرایط سخت و با تمام فشاری که به ما وارد میشود، نشکنیم. ممکن است در ابتدای مسیر مهاجرت آنقدر تغییرات بزرگی در زندگی ما ایجاد شده باشد که احساس کنیم گیر افتادهایم. مثلا لازم است برخلاف زندگی در کشور خودمان، بسیار صرفهجویانه خرج کنیم یا شاید عادت داشتیم سوار ماشین شاسیبلندمان شویم و هر جا که دلمان میخواست برویم، اما حالا مجبوریم از وسایل نقلیهی عمومی استفاده کنیم! همهی اینها نیاز به تابآوری ما دارد که تغییرات را بپذیریم و تا بالارفتن مجدد رتبهی اجتماعی و سطح اقتصادیمان صبور باشیم. اینگونه ما مانند یک شاخهی نازک و تازهی یک درخت در مقابل باد و طوفان، مقداری خم میشویم، ولی باز به حالت اول خودمان برمیگردیم و نمیشکنیم.
• سختجانی
سختجانی یعنی همان تحمل. مهاجرت یک استرس بزرگ مضاعف با خودش دارد و سختجانی ما کمک میکند در برابر دلتنگیها، دوریها، فشار حاصل از تفاوت فرهنگ، پیدانکردن دوست، ارتباط گرفتن سخت و تلاش بیشازحد برای درسخواندن یا کار کردن مقاوم شویم.
مراقب عزتنفس خود باشید!
به هر حال یک مهاجر با امید و انتظارات زیادی به کشور دیگری مهاجر می کند؛ اما رویاها در یک چشمبههمزدن اتفاق نمیافتند و به نتیجه رسیدن صبر میخواهد. در این مسیر عزتنفس ما آسیبپذیرتر از هر چیز دیگری است؛ چراکه با ایجاد هر مشکلی، ابتدا با عباراتی مثل «من بهاندازهی کافی خوب نیستم»، «حتما لیاقتش را نداشتم»، «فکر میکنم دیگر نمیتوانم» و ... خودمان را سرزنش میکنیم. این عزتنفس پایین، راه ما را برای پیشرفت سد میکند. البته راهحلهایی وجود دارد که نگذارید عزتنفس شما در اوایل مهاجرت خدشهدار شود.
راههای مدیریت عزتنفس پس از مهاجرت
• دوری از کمالگرایی: اگر سعی کنید همیشه بینقص باشید، ناامید خواهید شد. هیچکس نمیتواند در همهچیز بهترین باشد؛ پس بهتر است این را بپذیرید که میتوانید تنها در بعضی مسائل، بهترین خود باشید.
• مقایسهنکردن خود با دیگران: مقایسه باعث میشود رقابت کنیم و تمرکزمان بهجای خودمان به دیگری معطوف شود. اینگونه ممکن است احساس کمبود زیادی داشته باشیم و این به ضرر ماست.
• تمرکز روی تواناییها و نقاط قوت: نقاط ضعف و قوت خودتان را بنویسید و بشناسید. تمرکز روی نقاط منفی و پرداختن به آنها همیشه انرژی بیشتری مصرف میکند. بهتر است سعی کنیم نقاط قوتمان را گستردهتر کنیم تا نقاط ضعمان به چشم نیایند.
• ارتباطگرفتن با افراد حامی و همدل: اگر اطرافیان همیشهمنتقدی دارید، عزتنفس شما بهشدت در خطر است. بهتر است با افراد حامی بیشتری در ارتباط باشید. ممکن است آنها دوستان یا اعضای خانواده باشند یا یک مشاور همراه نقش حامی را ایفا کند تا برای رسیدن به اهدافتان تشویق شوید.
طبق تحقیقات انجامشده، وقتی تفاوتهای فرهنگی و زبانی در جامعهی جدید برای یک مهاجر حل میشود، او بهصورت خودکار مهارتهای سختجانی، تابآوری و انعطافپذیری را بیش از قبل و همچون سرزمین مادری میآموزد و عزتنفس او نیز با سرعت و وسعت بیشتری افزایش پیدا میکند. همین موضوع هم سبب ارتقای کیفیت زندگی او میشود.
در مطلب بعد از نحوهی ارتباط یک مهاجر تازهوارد صحبت خواهیم کرد؛ اینکه یک مهاجر با خانوادهی خود از راه دور، با افراد جامعهی جدید و شریک عاطفیاش که ممکن است از فرهنگ دیگری باشد، چطور ارتباط برقرار میکند.
ادامهدارد...