بیایید ترقه‌ی سکوت بسازیم!

درباره‌ی رسم چهارشنبه‌سوری بیشتر بدانید

چهارشنبه‌سوری یک رسم کهن است. کهن، به این معنا که از هزاران سال پیش در این مرزوبوم چنین رسمی ‌وجود داشته است. سال‌ها پیش برای چهارشنبه‌ی آخر سال مراسم خاصی تعریف شده بود که به‌مرور زمان این مراسم شکل منطقی‌تر، عملی‌تر و زیباتری به خود گرفت. از یک زمان به بعد این مراسم به‌صورتی لایتغیر و ثابت تا امروز تکرار می‌شود.

چهارشنبه‌سوری یک رسم کهن است. کهن، به این معنا که از هزاران سال پیش در این مرزوبوم چنین رسمی ‌وجود داشته است. سال‌ها پیش برای چهارشنبه‌ی آخر سال مراسم خاصی تعریف شده بود که به‌مرور زمان این مراسم شکل منطقی‌تر، عملی‌تر و زیباتری به خود گرفت. از یک زمان به بعد این مراسم به‌صورتی لایتغیر و ثابت تا امروز تکرار می‌شود.

چهارشنبه‌سوری رسم زیبای جشن‌گرفتن بهار قبل از آمدنش است؛ رسم فرخنده‌ی به‌سخره‌گرفتن سرمای زمستان و زردی را به‌یخ‌سپردن و شادی و سرخی را ازآتش‌ستاندن است؛ چهارشنبه‌سوری رسم قاشق‌زنی و روی‌خودپوشاندن و به درخانه‌ها‌رفتن و به هدیه‌ای کوچک شاد‌بودن است.

اما این اواخر در این مراسم زیبا و شادی‌بخش یک ترقه‌فروش با ترقه‌ای پرسروصدا خودش را جزو مراسم جا کرد. او چهارشنبه‌سوری را با ترقه‌بازی پیوند زد، نه برای اینکه به این رسم کهن غنایی و کمالی ببخشد، بلکه برای اینکه به اعتبار محبوبیت هزاران‌ساله این مراسم زیبا، ترقه‌های مرگبار و پرسرصدای خود را به فروش برساند و پولی به جیب بزند!

ترقه‌فروش شبیه راننده مسافرکشی است که در وسط خیابان ترمز می‌زند و همه را معطل نگه می‌دارد تا مسافری را سوار و پیاده کند. همه به خاطر سود آن مسافرکش باید متوقف شوند و کلی ضرروزیان تحمل کنند و جالب این است که بسیاری به‌جای سرزنش آن مسافرکش خودخواه نام این توقف‌های متوالی و بی‌دلیل را ترافیک طبیعی خیابان گذاشته‌اند.

ترقه‌فروش شبیه زنان و دختران معامله‌گری است که برای سرکیسه‌کردن مردان ساده‌دل و تیغ‌زدن جوانان خالص و عاشق‌پیشه، آن‌ها را قبل از ازدواج وادار به قبول مهریه‌های سنگین می‌کنند تا بلافاصله بعد از عقد مهریه را به اجرا گذارند و با هزار ترفند میزانی پول و در پس آن طلاق خود را بگیرند و راحت و آسوده به جست‌وجوی مرد ساده‌دل بعدی بروند. این معامله‌گران ناجوانمرد رسم خوب مهردادن و مهرگرفتن را تا حد یک فریب تجاری به سخره گرفته‌اند و دلشان خوش است که نام مبارک سنت ازدواج را به‌عنوان سرپوش روی این عمل قبیح و زشت خود گذاشته‌اند.

رقه‌فروش‌ها و ترقه‌بازها و آن‌ها که اصرار دارند ترقه و فشفشه و انفجارهای مهیب و پرسروصدا و دودزا را بخشی از مراسم چهارشنبه‌سوری بدانند، باید بدانند که کار آن‌ها هیچ ربطی به چهارشنبه‌سوری ندارد. آن‌ها سودجویان و منفعت‌طلبانی هستند که در هر مراسمی، ‌حتی عزای عزیزان خویش هم حاضرند ترقه بترکانند و فشفشه هوا کنند.

ترقه‌فروش‌ها شبیه کانال‌های تلویزیونی هستند که هوش و حواس انسان‌های طالب طبیعت و استراحت و با هم‌بودن را می‌ربایند و آن‌ها را وادار می‌کنند برای تماشای فیلم‌های هیجان‌انگیز و برنامه‌های سرگرم‌کننده به صفحه چهارگوش تلویزیون زل بزنند و روزهای تعطیل خود را به باطل‌ترین شکل ممکن هدر دهند. چرا؟ برای اینکه تنها فرصت به‌خودآمدن را در دو هفته اول سال از آن‌ها بستانند.

اگر می‌خواهید چهارشنبه‌سوری واقعی را درک کنید، آن را در گوشه‌ی خلوتی بدون صدای ترقه و دود لاستیک‌های آتش‌زده و سروصدای آزاردهنده ضبط‌های باندی جست‌وجو کنید. اگر می‌خواهید رسم سنتی نوروز را درک کنید، بدون اینکه تلویزیون و ضبط و موبایلی روشن باشد، فقط دور هم جمع شوید و از خودتان صحبت کنید.

برای مقابله با آن‌ها که می‌خواهند با ترقه‌ای چهارشنبه‌سوری را از ما بگیرند، بیایید ترقه‌ی سکوت بسازیم و فقط در سکوت شادی خود را نمایش دهیم. دشمنان سنت‌های یک تمدن برای اینکه رسمی‌را از اصالت بیندازند آن را با رسم‌های نادرست و تقلبی ناخالص می‌کنند. ترقه‌ی سکوت یکی از راه‌های بازگرداندن رسم‌های اصیل به جایگاه واقعی خودشان است. اگر راهی برای حذف ناخالصی‌ها از رسم‌های زیبا و سنتی خود پیدا نکنیم، مطمئن باشید این مراسم به مرور زیبایی و جذابیت خود را از دست خواهد داد. ترقه‌ی سکوت، خاموش‌کردن تلویزیون، کم‌کردن مهریه و هزاران راه مقابله‌ای دیگر فقط بخشی از شیوه‌های حفظ مراسم ارزشمند سنتی این مرزوبوم است. حتما شما هم راه‌های بهتری سراغ دارید. چرا نباید آن‌ها را برای محافظت از آیین‌ها و رسوم سنتی خودبه کار بگیریم؟

بیایید یک چهارشنبه‌سوری زیبا را در صفحه سفید خاطراتمان نقش بزنیم.

نویسنده : فرامرز كوثري