10 راهکار دکتر احمد حلت در مواجهه با فردی که قصد خودکشی دارد
مقولهی خودکشی آنقدر حساس و ظریف است که در مواجهه با آن هر گام و یا کلامی اشتباهی از ما میتواند یک فاجعه به بار بیاورد. در زندگی برای هریک از ما ممکن است موقعیتی بهوجود بیاید که در جایگاه آخرین ناجی انسانی ناامید قرار بگیریم پس لازم است برای ورود به چنین موقعیتی چند نکتهی مهم را درنظر داشته باشیم تا برخوردی منطقی و کارآمد و مفید از خود نشان دهیم.
1 - آدمها و چیزی را که میشنوید جدی بگیرید. حواستان باشد آنها باید متوجه شوند که برای شما مهم هستند. شنیدن اینکه حال یک انسان آنقدر بد است که به خودکشی فکرمیکند، بهاندازهی کافی ترسناک و ناراحتکننده هست، بنابراین حواستان باشد اگر کسی کلمهی خودکشی را بهزبان آورد، حتما برای او از یک متخصص وقت بگیرید و به او کمک کنید تا راه روانشناس را پیدا کند.
2 - سعی کنید تشخیص دهید چه زمانی موقعیت بحرانی است. اگر دوستتان در خانه تنهاست و تلفن را جواب نمیدهد، اگر بهجایی رفته که میترسید آسیبی به خودش بزند، حتما با 110 تماس بگیرید و به دوستان و افراد نزدیکش اطلاع دهید؛ کار خطرناکی ممکن است اتفاق بیفتد.
3 - حواستان باشد اگر کسی مهمترین مسئلهی زندگیاش را با شما در میان گذاشته برایتان ارزش و احترام زیادی قائل است. بدون قضاوت حرفهایش را گوش دهید. خودتان را جای او قرار دهید، سعی کنید با او همدلی کنید، نصیحت نکنید و یک کمک حرفهای برای او بگیرید.
4 - حس اهمیت را در او تخریب سعی نکنید به دوستانتان نگویید که مسئله و مشکلش اهمیت ندارد، به او نگویید که چیزی نیست و دنیا آنقدر ارزش ندارد! این جمله برای او مسخره و خندهآور است. حتی پرسیدن اینکه اگر خودکشی کنی چه اتفاقی برای خانوادهات میافتد بیفایده است. دردش را بزرگ بدانید به او بگویید که شانهای برای غمهایش دارید و آمادهاید که حرفهایش را گوش کنید. او در این لحظه فشار زیادی را روی خود احساس میکند و باید بهنوعی از این فشار بیرون بیاید.
5 - از او سوال بپرسید. انجمن پیشگیری از خودکشی در امریکا میگوید پرسیدن در مورد تمایلات به خودکشی نیست که آینده خودکشی را در مغز دیگران قرار میدهد اما سوال کردن در این مورد میتواند به دیگران کمک کند که در مورد مسائلشان حرف بزنند. دورکین از بیماران خود پرسشی میکرد. افرادی که بهدورکین مراجعه میکردند اغلب قصد خودکشی داشتند و او میپرسید چرا خودکشی نمیکنی، وی نخ نازکی از گفتههای او پیدا میکرد به طنابی آن را تبدیل میکرد و او را به زندگی گره میزد.
6 - کمک حرفهای را دستکم نگیرید. اگر نتوانستید به او انگیزهای برایماندن بدهید، نگران یا ناراحت نشوید. حواستان باشد شما تخصصی در این زمینه ندارید. اغلب روانشناسان و روانپزشکان کاربلد در این رشته متخصصاند و با همهی توان میتوانند به فردی که قصد خودکشی دارد کمک کنند.
7 - مشکلات دیگر افراد را تشخیص دهید. تحقیقات علمی نشان میدهد عمدهی افرادی که افسردگی، اختلال دوقطبی، شیزوفرنی یا تیپهای شخصیتی مستعد اختلالهای اضطرابی یا سوءمصرف مواد مخرب و برخی داروها را دارند، بیشتر اقدام به خودکشی میکنند. اگر در کسی این نشانهها را دیدید حتما از فردی حرفهای و کار بلد کمک بگیرید.
8 - به آنها کمک کنیم تا چند مسأله را روی کاغذ بیاورند: کارهایی که میتواند با انجامش در برابر شرایط مقابله کند و بدون دخالت دیگران حال و هوایش را تغییر دهد. افراد یا جاهایی که میتوانند حالش را عوض کنند. لیست کسانی که میتواند به آنها زنگ بزند.
9 - دارو درمانی میتواند از حرکت افراد بهسمت خودکشی جلوگیری کند. بعضی از افراد که اختلالات جدی دارند حتما باید دارو مصرف کنند و اطرافیان وظیفهشان این است که در مصرف دارو به آنها کمک کنند. به فردی که چنین قصدی دارد قول بدهید که همه دردهایش محرمانه میماند و شما چون یک انسان حرفهای حرفهایش را هرگز و در هیچ شرایطی برای کسی بازگو نخواهید کرد. وقتی بحران و قدرت آن را دریافتید حتما از یک مشاور کمک بگیرید.
10 - با فردی که قصد خودکشی دارد میتوانید بحث را اینگونه شروع کنید: آیا اتفاقی افتاده که احساس بدی از زندگی پیدا کردهای؟ چطور میتوانم حمایتت کنم؟ آیا به این فکر کردهاید که از کسی کمک بگیرید؟ تو در این شرایط تنها نیستی من برای کمک به تو اینجا هستم. ممکن است اکنون باور نکنی اما احساساتت تغییر خواهند کرد. من نمیتوانم دقیقا خودم را جای تو بگذارم و عمیقا درکت کنم اما برای من اهمیت داری و میخواهم کمکت کنم. زمانیکه میخواهی تسلیم شوی به خودت بگو فقط یک روز، یک ساعت، یک دقیقه بیشتر عمر کنم. درنظر داشته باشید که اگر زندگی یک انسان در خطر است به او قول ندهید که رازش را نگه خواهید داشت. چون باید و حتما به افراد نزدیکتر او گزارش بدهید که حال وی اصلا خوب نیست.