خود‌هیپنوتیزمی چیست و چه کارکردهایی دارد؟

با هیپنوتیزم، ریلکس کنید!

«خود‌هیپنوتیزم» عبارت است از یک وضعیت هیپنوتیزمی که توسط خود فرد ایجاد شده باشد؛ در‌واقع خود‌هیپنوتیزم حالتی از آرامش عمیق است که طی آن ناخودآگاه فرد که معمولا زیر لایه‌هایی از خودآگاه، پنهان و دست‌نیافتنی است، در دسترس قرار می‌گیرد.

میزان پذیرش ذهن سوژه در این حالت آن‌چنان بالا می‌رود که می‌تواند تغییرات لازم را به‌صورت پایدار، در ذهن خود ایجاد کند. درصورت آموزش صحیح و استفاده مستمر، با خودهیپنوتیزمی می‌توانید انگیزه و پشتکار و انرژی لازم را برای رسیدن به اهدافتان به‌دست بیاورید و از آن در شناخت بیشتر ریشه‌های مشکلات رفتاری، برطرف‌كردن ترس‌ها و نگراني‌ها، خودآگاهی و تقویت اراده، از‌بین‌بردن عادات نامطلوب و ایجاد تغییرات مثبت در افکار و احساسات و رفتار و همچنین کمک به یادگیری و بالا‌بردن سطح توانمندی‌های فردی استفاده کنید. خود‌هیپنوتیزمی تکنیک مهارتی موثری برای بهبود کیفیت زندگی است؛ درواقع برای دسترسی به ناخودآگاه، بدون مقاومت‌های روانی، سانسورهای ذهنی و مکانیسم‌های دفاعی، تکنیک‌های خود‌هیپنوتیزمی یک راهبرد منحصربه‌فرد است.

در حالت نیمه‌هشیار، ذهن ناهشیار به‌راحتی هر نوع تلقینی را ثبت می‌کند و این تلقینات بدون‌اطلاع ذهن هشیار و خودآگاه است که انگیزه‌ها و احساسات و... را به‌وجود می‌آورد. در حالت معمول، ذهن هشیار و ناهشیار با هم در تعامل و گاهی هم در ستیزند. ما در روند خود‌هیپنوتیزمی، ذهن ناهشیار خود را واکاوی می‌کنیم و انکار و تعارضات آن را با ذهن هشیار تطابق می‌دهیم.

ما به‌وسیله تلقینات از‌پیش‌تعیین‌شده و دادن خط مشی درست از این ستیز و کشمکش بین هشیار و ناهشیار جلوگیری می‌کنیم که متعاقب آن مشکلات و فشارهای روانی کم می‌شود و تسلط افکار مثبت بر ذهن و آرامش و نشاط بیشتری حاصل می‌شود؛ حتی کارکرد جسم و انتقال‌دهنده‌های عصبی مثل هورمون‌ها هم بهبود و تنظیم شده که به سلامتی منتهی می‌شود.

ناهشیار ذهن، بیش‌از هر چیز دیگری با احساسات و تصاویر تخیلی ما تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد و اگر کلام و جمله‌ها در تلقین به نفس اثرات قابل‌ملاحظه ای دارند، تنها به این خاطر است که این لغات و اصطلاحات حامل این تخیلات و احساسات هستند. قدرت در پیش چشم نمایان‌کردن و تصویر‌سازی راه مهم ارتباط با ناخود‌آگاه است.

نکاتی در مورد خود‌هیپنوتیزمی:

- قبل از خود‌هیپنوتیزمی باید تمام موارد را به‌خوبی یاد گرفته باشیم؛ یعنی حافظه ما با استفاده از مطالعه موارد و آموزش، آماده باشد.

- سطح استعداد مغز ما برای هیپنوتیزم با تمرینات تمرکز که داشته‌ایم، بستگی دارد و حتی درجه و عمقی که ما در هیپنوتیزم داریم، تاثیر‌گذار است.

- یکی از موارد مهم، مهارت ریلکسیشن است. ما باید مراحل ریلکسیشن را هم که لازمه رسیدن به آرامش و تمرکز است، یاد گرفته باشیم.

- کسانی که در مدیتیشن، یوگا، ریلکس‌شدن و ... پیشرفت خوبی داشته‌اند، خیلی سریع‌تر و بهتر می‌توانند خود‌هیپنوتیزم را یاد بگیرند.

- مهم‌ترین عامل در ایجاد حالت خود‌هیپنوتیزم «تمرکز ذهن» است. افکار مزاحم معمولا ناخودآگاه به‌سراغ آدم می‌آیند و ذهن را از تمرکز خارج می‌کنند؛ با تمرین و کنترل می‌توانیم این مشکل را حل کنیم.

- بعد از ورود به ذهن ناهشیار و بعد از ریلکسیشن، تمرکز بالای ذهن ما معطوف آن می‌شود که بدانیم هدف چه چیزی است؟ آیا تغییر یک رفتار و تلقین و تاکید است یا شناسایی مشکلات و افکار منفی؛ اگر هدف تغییر یک رفتار است، مثلا ترک یک عادت، آن را قبل از خودهیپنوتیزمی مشخص کنیم و انگیزه و القایی برایش داشته باشیم که آن را به ذهن خود القا و دستور دهیم.

- بهترین زمان برای خود‌هیپنوتیزمی هنگام صبح است یا شب و هنگام خواب. در هر دو زمان، محیط شیمیایی مغز در مناسب‌ترین وضعیت خود قرار می‌گیرد و همچنین نباید انسان خیلی سیر یا گرسنه باشد.

- در حالت القاء باید از عبارات تلقینی مثبت استفاده کنیم و همین‌طور پیشنهادات القایی باید به‌صورت الگوی مثبت سفارشی باشند و یا به زمان حال برگردد یا آینده؛ مثل این مورد: «من از این لحظه سیگار نمی‌کشم»، «من سیگار را برای همیشه ترک خواهم کرد» و همچنین مکان را تجسم کنید.

- برای خودهیپنوتیزمی فایل‌های صوتی‌ای موجود است که می‌توانید در جایی راحت و آسوده بنشینید یا لم بدهید و مطمئن باشید که تا پایان کار کسی مزاحمتان نخواهد شد. این نکته‌ای که وجود دارد، این است که پژوهش‌ها نشان داده است در مدتی که خودتان را هیپنوتیزم می‌کنید، چنانچه موضوعی پیش بیاید که نیازمند توجه و هشیاری معمول شما باشد، به‌راحتی می‌توانید از هیپنوتیزم خارج شوید و هر اقدام یا عکس‌العملی را که لازم باشد، انجام دهید.

حساسیت در آموزش 

موضوع خودهیپنوتیزمی موضوع بسیار مهمی است، چون ذهن در حالت خاصی از هشیاری قرار دارد و جملاتی که گفته می‌شود می‌تواند اثرات پایدار و عمیق و در‌واقع، بسیار مهمی بگذارد؛ پس لازم است که ما اصول خود‌هیپنوتیزمی را قبل از اجرای آن خوب یاد بگیریم. خوشبختانه ازآنجایی‌که هر هیپنوتیزمی در‌واقع یک خود‌هیپنوتیزم است، بنابراین می‌شود خود‌هیپنوتیزمی را فرا گرفت؛ یعنی اگر هیپنوتیزم براساس نیروهای ماوراءالطبیعه یا انرژی‌های خاص درمانگرها بود، دیگر یادگیری خود‌هیپنوتیزمی مفهومی نداشت، اما واقعیت این است که هیپنوتیزم هیچ ارتباطی به انرژی‌های ماوراءالطبیعه ندارد؛ بلکه مجموعه تکنیک‌هایی است که همه می‌توانند یاد بگیرند و چیزی به‌نام خودهیپنوتیزمی ماهیت پیدا می‌کند.

اگر یک هیپنوتیزور کسی را هیپنوتیزم می‌کند، آن شخص را هدایت می‌کند که خودش را در حالت هیپنوتیزمی قرار دهد، اما چون فرد خودش این مهارت را بلد نیست، یک هیپنوتیزور این کار را تسهیل می‌کند. برخی سعی دارند که برای یادگیری هیپنوتیزم از کتاب‌های موجود فرا بگیرند که راه صحیحی نیست؛ به‌دلیل اینکه برای آموزش خودهیپنوتیزمی ابتدا احتیاج به یک دوره آموزش چهره‌به‌چهره است که آن را به‌خوبی فرا بگیریم و احیانا اشکالاتمان رابه کمک استادمان برطرف کنیم.

قدم اول برای فراگیری خود‌هیپنوتیزمی آموزش‌دیدن در انجمن علمی بالینی هیپنوتیزم ایران، از زیر‌مجموعه‌های انجمن‌های وزارت بهداشت است و کارگاه‌های مفیدی تحت عنوان خود‌هیپنوتیزمی مقدماتی و پیشرفته و انواع مختلفش را برای عموم دارد. در مرحله بعد، با تمرین این مهارت می‌توانید خودتان به‌راحتی خود را هیپنوتیزم کنید.

فراگیری و اجرای خود‌هیپنوتیزمی می‌تواند برای بهبود عملکرد در حوزه‌های تحصیلی، شغلی، خانوادگی، عاطفی، هیجانی، ورزش و امثال آن استفاده کرد.

خودهیپنوتیزمی تاثیرات مثبت کلی بر نظم و انضباط فکری هم دارد؛ مثل کمتر‌شدن تاثیرات نامطلوب خارجی بر ذهن و هماهنگی فعالیت‌های ذهنی و راهنمایی فکر در جهت یک هدف اساسی که کلیه امیال ما نیاز به تحقق آن دارد.

تاثیر دیگر، عادت‌کردن ذهن به تسلط اندیشه‌ها و اراده و هر گونه وسوسه و نفوذ و مخالفت با خواسته‌هایمان است؛ همچنین موضوع مهم بالابردن اعتماد‌به‌نفس و باور توانایی کاری را با انجام خود‌هیپنوتیزمی می‌توانیم تجربه کنیم؛ چنانچه باور داشته باشیم می‌توانیم کاری را انجام بدهیم، پس می‌توانیم. به عبارتی، چه شما فکر کنید که برنده‌اید و چه فکر کنید بازنده‌اید، در هردو صورت، حق باشماست؛ بنابراین با یادگیری تکنیک‌های تقویت ایگو و افزایش اعتماد‌به‌نفس ما قادر خواهیم بود کارهایی را انجام بدهیم که شاید حتی تصور آن‌ها برایمان در این لحظه سخت باشد.

یکی دیگر از فواید و دستاوردهای خودهیپنوتیزمی تاثیرات مثبت در روابط بین‌فردی و بهبود‌بخشیدن به آن‌ها است و همچنین شما می‌توانید تقریبا هر رفتار نامطلوب خود را با خودهیپنوتیزمی اصلاح کنید و کنار بگذارید؛ کافی است به‌صورت مداوم ناخودآگاه خود را آموزش دهید که تصویر نهایی مطلوب چگونه است و آن را مدام تصور کنید تا بتوانید تصویر مثبتی از خود داشته باشید که به افزایش اعتماد‌به‌نفس و عزت‌نفس هم می‌رسد.

خود‌هیپنوتیزمی برای افزایش انگیزه درجهت رسیدن به اهداف و همچنین رسیدن به نتایج قدرتمند پایدار و از‌بین‌بردن موانع رسیدن به موفقیت و آرزوهای واقع‌بینانه ما بسیار کمک‌کننده است.