احیای قلبی
بهدنبال حوادثی مثل سکته قلبی یا مغزی، مسمومیتهای شدید دارویی، برقگرفتگی خفگی با گاز و جسم خارجی و یا گرما و سرمازدگی ممکن است ایست قلبی اتفاق بیفتد و بهدنبال آن، ایست تنفسی ایجاد شود. درواقع درپی توقف عضله قلب، ظرف مدت 15 ثانیه خونرسانی به مغز مختل میشود، فرد هوشیاری خود را از دست میدهد و بعد از آن، ایست تنفسی رخ میدهد.
همانطور که میدانید سلولهای مغز با اکسیژن و املاح دیگر به حیات خود ادامه میدهند. حال اگر به علت ایست قلبی و تنفسی، اکسیژنرسانی به این سلولها مختل شود، مرگ مغزی رخ میدهد که آسیبی جبرانناپذیر است. لازم به ذکر است از زمانیکه ایست قلبی- تنفسی رخ میدهد، 6-4 دقیقه زمان داریم تا بهصورت مکانیکی از دنیای بیرون بدن، قلب و عمل تنفس را بهصورت مصنوعی به حرکت دربیاوریم، وگرنه آسیب مغزی و مرگ سلولی شدیدتر خواهد بود.
همانطور که متوجه شدید باید در این زمان قلب و تنفس را بهصورت مصنوعی به مصدوم برگردانیم تا اقدامات پیشرفته بیمارستانی به او برسد و نجات پیدا کند. فراموش نکنید که زمان خیلی برای ما مهم است؛ پس نباید وقت را تلف کنید.
مراحل احیا:
1- بهسرعت از وجود سطح هوشیاری یا نبودن آن در فرد اطمینان حاصل کنید؛ این کار را میتوانید با صداکردن وی و زدن چند ضربه روی شانههای او انجام دهید.
2- بررسی وضعیت تنفس مصدوم یعنی تشخیص دهید که آیا فرد نفس میکشد یا نه!
3- بررسی وضعیت گردش خون مصدوم ازطریق نبض مچ دست یا گردن
4- در صورت وجود اختلال در هرکدام از موارد بالا سریع با مرکز اورژانس تماس بگیرید و درخواست کمک کنید.
5- بعد از خبردادن به عوامل اورژانس شما بهعنوان یک فرد آموزشدیده باید قلب و ریهها را به حرکت درآورید.
فراموش نکنید تمامی مراحلی که ذکر شد باید زیر 15 ثانیه انجام شوند؛ بنابراین شما برای این کار، بهسرعت عمل و دانش بالایی نیاز دارید.
همانطور که قبلا گفته شد مراحل مانور ABC را انجام میدهید.
A (بازکردن راه هوایی): اولین قدم، بازکردن راه هوایی فرد مصدوم است؛ چراکه حالا عضله زبان شل شده، راه هوایی را مسدود کرده و ورود هوا به ریهها مختل شده است؛ پس برای بازکردن راه هوایی باید یک دست خود را روی پیشانی مصدوم بگذارید و سر او را به عقب برگردانید و دست دیگرتان روی چانه باشد.
اگر دهان مصدوم جراحت ندارد و یا آغشته به مواد شیمیایی نیست، دهان خود را دور دهان مصدوم بگذارید و بازدم خود را در دهان او بدهید و فراموش نکنید با دستی که روی پیشانی او میگذارد، پرههای بینی او را بگیرید تا از هدر رفت هوا جلوگیری شود.
زمانیکه بازدم خود را فرستادید، سریع خود را از مصدوم جدا کنید و 1 ثانیه بعد این عمل را دوباره انجام دهید. درمجموع 2 تنفس مصنوعی باید به مصدوم بدهید. این نکته یادتان باشد برای جلوگیری از انتقال عفونت، باید پارچه نازکی را روی دهان مصدوم بیندازید.
چنانچه در بررسی این نکته رسیدید که فرد نبض ندارد، خیلی زود قفسه سینه او را برهنه کنید و آماده ماساژ قلبی شوید.
برای دادن یک ماساژ قلبی موثر نکات زیر را انجام دهید:
1- بیمار را به پشت بخوابانید و مطمئن شوید روی یک سطح سخت قرار دارد.
2- کنار مصدوم زانو بزنید
3- دستها را روی هم قلاب کنید و در مرکز قفسه سینه (دو انگشت بالاتر از انتهای استخوان جناغ) قرار دهید.
4- دستان شما از کتف تا مچ دست باید کاملا صاف و عمود بر قفسه سینه مصدوم باشد. درغیراینصورت احیا موثر نیست!
5- شروع کنید 30 عدد ماساژ قلبی به عمق حداقل 5 سانتیمتر به مصدوم بدهید تا عضله قلب را بهصورت مکانیکی به حرکت دربیاورید. اینگونه بشمارید:
1- 2- 3- ... 30 دقیقا مانند ثانیهگرد یک ساعت با صدای بلند شروع به شمردن کنید.
30 عدد که تمام شد دوباره 2 تا تنفس بدهید و 30 عدد ماساژ دیگر بدهید. 2 تنفس و 30 ماساژ قلبی یک چرخه میگویند. شما این کار را باید تا 5 چرخه انجام دهید.
بعد از اینکه 5 چرخه تمام شد قلب و تنفس (اجرای مانور ABC) مصدوم را بررسی کنید. در صورت بهبودنیافتن، 5 چرخه دیگر تا رسیدن عوامل اورژانس این کار را ادامه دهید.
حیا در کودک و نوزاد چگونه است؟
احیا در یک کودک همانند یک بزرگسال انجام میشود با این تفاوت که باید فشارآوردن به قفسه سینه در کودکان باید ملایمتر باشد و همچنین میزان دادن تنفس مصنوعی با فشار ملایمتری داده شود.
حال احیاکردن یک نوزاد به طریقی دیگر اجرا میشود. لبهای خود را دور دهان و بینی او قرار دهید و بهآرامی در دهان بینی او بازدم خود را بفرستید. 2بار این کار را که عمل تنفس مصنوعی نامیده میشود، انجام دهید.
حال یک خط فرضی بین نوک سینههای نوزاد رسم کنید و یک انگشت پایینتر محلی است که باید ماساژ سینه را آغاز کنید. نکته مهم این است که در ماساژ قلبی نوزاد از دست استفاده نمیشود، بلکه این کار را با دو انگشت خود انجام میدهیم و 30 ثانیه عدد ماساژ همچون بزرگسال بر قفسه سینه وارد میکنیم.
فراموش نکنید که در احیای قلبی – ریوی بزرگسال، کودک، نوزاد از یک دستورالعمل کلی پیروی میکنیم، فقط تفاوت در نحوه تنفسدادن و ماساژدادن است که هرچه فیزیک بدنی ضعیفتر میشود، تنفسدادن و ماساژ قلبی با شدت کمتری اجرا میشود.