با مصرف کدام مواد غذایی سر‌درد را کاهش دهیم؟

خلاصی از درد

یکی از درد‌هایی که به‌شدت می‌تواند بر عملکرد افراد تاثیر بگذارد و فرد را برای انجام فعالیت‌های ذهنی و جسمی روزمره ناتوان کند، سر درد است.

معمولا در هنگام سردرد به سراغ مصرف داروی مُسکن می‌رویم، اما قبل از استفاده از هر دارویی، باید از علت ایجاد سر درد مطلع شویم.

علت ایجاد سر درد

سردرد به دلایل مختلف به وجود می‌آید؛ مثلا استرس، کشیدگی و فشار عضله، مشکلات مربوط به دهان و فک، عفونت، مشکلات مربوط به چشم، تاثیر هورمون‌ها، تاثیر برخی داروها، اختلالات مربوط به گوش و حلق و بینی، اختلالات عصبی، صدمه به سر، گردن و نخاع، افزایش فشار خون، وضعیت نادرست و فشار غیر‌ضروری روی عضلات پشت و گردن، تاثیر استفاده از الکل، تغییرات دما، کم‌شدن آب بدن، سرو صدا و شلوغی، تورم استخوان گیجگاه و التهاب سرخرگ‌های شقیقه مخصوصا در افراد سالمند، مننژیت و رژیم غذایی.

سردرد و رژیم غذایی

طبق تحقیقات انجام‌شده، نوع مواد غذایی که مصرف می‌کنید و زمان مصرف مواد غذایی نقش مهمی در ایجاد سر درد دارند. زمانی که کالری دریافتی شما از نیاز بدنتان کمتر باشد و به اندازه‌ی کافی مواد غذایی دریافت نکنید، ممکن است الکترولیت‌های بدن شما از حالت تعادل خارج شود و سطح نامناسب سدیم و پتاسیم در این وضعیت باعث سردرد شود. این سردرد ناشی از گرسنگی وقتی به وجود می‌آید که بین دو وعده‌ی غذایی، فاصله‌ی زمانی زیادی وجود دارد یا میزان دریافت مواد غذایی برای بدن شما کافی نباشد.

گرسنگی از چه طریقی باعث سردرد می‌شود

1. کاهش قند خون

چون مغز انرژی را از گلوکز به دست می‌آورد، کاهش قند خون باعث خستگی، سردرد و سرگیجه می‌شود.

1. تنش عضلانی

بدن با آزاد‌کردن ماده‌ی هیستامین باعث تنش عضلانی و در نتیجه سردرد می‌شود.

1. استرس

پایین‌آمدن قند خون با رها‌کردن هورمون استرس باعث ایجاد سردرد می شود.

پس برای جلوگیری از وقوع سردرد ناشی از گرسنگی، باید در طول روز به اندازه‌ی کافی آب بنوشید و علاوه بر وعده‌های اصلی غذا، برای دریافت میان‌وعده‌ی مناسب هم برنامه‌ریزی کنید.

سردرد میگرنی

سردرد میگرنی یکی دیگر از انواع سردرد است که گرچه علت ژنتیکی دارد، اما عوامل محیطی از جمله تغذیه هم می‌توانند در تشدید حملات آن نقش داشته باشند. سردرد میگرنی معمولا بر نیمی از سر تاثیر می‌گذارد، ضربان ‌دارد و با حالت تهوع و استفراغ و حساسیت به نور و صدا همراه است.

مصرف بعضی مواد غذایی می‌توانند حملات میگرن را تشدید کنند؛ مثلا چیپیس سیب‌زمینی، ماهی دودی، عصاره‌ی مخمر، شیرین‌کننده‌های مصنوعی مثل آسپارتام، مواد غذایی حاوی تیرامین نظیر پنیرهای کهنه (پنیر فتا، پارمزان و ...)، مواد غذایی دارای مواد افزودنی مثل منو‌سدیم گلوتامات نظیر سبزیجات کنسرو‌شده و منجمد و سایر غذاهای فرآوری‌شده، مواد غذایی حاوی نیترات و نیتریت نظیر پپرونی، هات داگ و ...، میوه‌های خشک، آجیل، گوجه فرنگی، مرکبات و ... کافئین هم می‌تواند باعث تشدید حملات میگرنی شود. البته ترک ناگهانی کافئین در افرادی که به مصرف زیاد آن عادت دارند هم باعث ایجاد حملات میگرنی می‌شود؛ پس در مورد افرادی که کافئین زیادی مصرف می‌کنند، ترک یا کم‌کردن آن باید به تدریج صورت پذیرد.

روزه‌گرفتن و کمبود بعضی مواد مغذی نظیر ویتامینB2، ویتامین D و منیزیم هم تعداد دفعات سردردهای میگرنی را افزایش می‌دهند.

راهکارهایی برای کاهش سردردهای میگرنی

• یکی از راه‌های کاهش حملات میگرنی، یادداشت‌کردن مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی است که در طول ۲۴ ساعت قبل از شروع سردرد مصرف کرده‌اید. اگر به صورت تجربی احساس کردید که مصرف ماده غذایی یا نوشیدنی خاصی در ایجاد سردرد شما تاثیرگذار بوده است، باید آن را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
• اگر دچار کمبود ویتامین یا موادمعدنی خاصی هستید، برای رفع این کمبود، تحت نظر پزشک اقدامات لازم را انجام دهید.
• به طور منظم غذا بخورید و به میزان کافی آب بنوشید.
• سعی کنید فعالیت فیزیکی مناسبی داشته باشید. البته اگر از گروه افرادی هستید که فعالیت فیزیکی باعث ایجاد حملات میگرنی در شما می‌شود، در این زمینه با پزشکتان مشورت کنید.
• دریافت کافئین را محدود کنید. البته نوشیدن یک فنجان قهوه در طول روز برای افرادی که به مصرف آن عادت دارند می‌تواند با انقباض رگ‌های خونی از سردرد پیشگیری کند؛ اما مصرف قهوه به اندازه‌ی سه فنجان یا بیشتر در طول روز باعث افزایش حملات میگرنی می‌شود.
• به میزان کافی و لازم شیر بخورید. شیر سرشار از پروتئین، موادمعدنی نظیر کلسیم و پتاسیم و ویتامین‌هایی نظیر ویتامین B2،D و ... است. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف شیر می‌تواند تعداد و شدت حملات میگرنی را در افراد مبتلا کاهش دهد.
• تخم‌مرغ بخورید. تخم‌مرغ سرشار از ویتامین B2 و از جمله مواد غذایی است که می‌تواند در از‌بین‌بردن سردردهای میگرنی به شما کمک کند.

• مصرف عسل می‌تواند به کاهش علائم میگرن کمک کند. همچنین مصرف زنجبیل به دلیل خاصیت ضد‌التهابی این ماده می‌تواند در کاهش سردرد میگرنی موثر واقع شود. شما می‌توانید یک‌سوم قاشق چای‌خوری پودر زنجبیل را در یک فنجان آب حل کرده و بنوشید یا کمی از زنجبیل خام را در طول روز میل کنید.
• بعضی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف سرکه‌ی سیب قبل از وقوع حملات میگرن می‌تواند به مبتلایان کمک کند. شما می‌توانید دو قاشق چای‌خوری سرکه‌ی سیب را در یک فنجان آب حل کرده و بنوشید. اگر هم به مصرف آن عادت ندارید، از یک قاشق چای‌خوری سرکه‌ی سیب در یک فنجان آب شروع کنید و به‌تدریج مقدار آن را به دو قاشق چای‌خوری برسانید.
• مصرف روغن ماهی به عنوان یک مکمل، به دلیل وجود امگا ۳ می‌تواند از وقوع حملات میگرنی پیشگیری کند.
• مصرف گیاه بابونه به دلیل خاصیت ضددرد و ضدتهوعی که دارد، به صورت دم‌کرده‌ی دو تا سه قاشق چای‌خوری از گل‌های خشک آن در یک فنجان آب گرم و به میزان سه بار در روز می‌تواند به کاهش دردهای میگرنی کمک کند.
• گیاه نعنا، چون ضد التهاب است و به گوارش غذا کمک می‌کند، می‌تواند به کاهش علائم میگرن کمک کند. شما می‌توانید بیست گرم نعنای تازه را در نیم لیتر آب یا یک قاشق چای‌خوری نعنای خشک را در یک لیوان آب مخلوط کرده و میل کنید. برای شیرین کردن آن هم می‌توانید از عسل استفاده کنید.

• فلفل قرمز با تحریک و بهبود گردش خون و به دلیل وجود ماده‌ای به نام کپسایسین (Capsaicin) که یک ضد درد طبیعی است، می‌تواند در کاهش دردهای میگرنی موثر باشد.
• نمک هیمالیا (نمک صورتی) که از کوه‌های پاکستان استخراج می‌شود، با داشتن مواد معدنی مناسب می‌تواند به کاهش دردهای میگرنی کمک کند.
• مصرف دارچین در زمان شروع دردهای میگرنی می‌تواند به کاهش آن کمک کند. شما می‌توانید مقداری دارچین را به شیر اضافه کرده و بنوشید تا هم‌زمان برای کاهش درد از خاصیت شیر و دارچین، با هم بهره ببرید. البته افرادی که به دنبال افت قند خون دچار درد میگرنی شده‌اند نباید دارچین مصرف کنند.
• خوردن یک عدد سیب یا بو کردن سیب سبز هم در زمانی که شما اولین علائم دردهای میگرنی را احساس می‌کنید می‌تواند از شدت آن بکاهد.
• دقت کنید که مصرف غذاهای چرب و سرخ‌شده و میوه‌های کال و نارس هم برای مبتلایان به سردرد‌های میگرنی مضر است.

در پایان به خاطر داشته باشید که با توجه به اینکه هر کدام از مواد غذایی نام برده شده ممکن است برای بعضی بیماری‌ها مفید و برای بعضی دیگر مضر واقع شوند و با در نظر‌گرفتن خطر تداخلات دارویی و ... برای مصرف آن‌ها در جهت کاهش دفعات و شدت حملات میگرنی، می‌توانید با پزشک یا مشاور تغذیه مشورت کنید تا با توجه به شرایط فردی شما دستورات لازم را ارائه دهد.