کودکان کار لاکچری در فضای مجازی

کدام کودک کار؟

یکی از آن‌ها با لباس مندرس، فال حافظ در دست گرفته و جلوی رستوران ایستاده و هر کسی از آنجا خارج می‌شود را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد تا پولی در دستان کوچکش بگذارند. آن یکی، پارچه‌ی پاره‌پاره‌ی نه‌چندان‌تمیزی در دستانش دارد و روی پنجه‌های کفش کهنه‌اش می‌ایستد تا به‌زور، شیشه‌ی ماشین‌های پشت چراغ قرمز را تمیز کند، به امید این‌که کسی اسکناسی به او بدهد. با این‌که بسیار کوچک ا‌ست، اما خوب می‌داند کدام ماشین‌ها گران‌تر هستند و امکان گرفتن پول ازآن‌ها هم، بیشتر...

همه‌ی ما بارها در سطح شهر، با کودکان کار بسیاری مواجه شده‌ایم که اغلب اوقات، بین کمک نقدی کردن و نکردن به آن‌ها دچار تردید بوده‌ایم زیرا نمی‌دانیم که چه کاری به‌نفع این بچه‌ها‌ست!

اما در همین شهر، درست در همین ماشین‌هایی که کودکان کار به آن‌ها می‌آویزند تا اسکناسی کف دستشان بگذاریم، هستند کودکانی با لباس‌های شیک و گران‌قیمت که اتفاقا برخی از آن‌ها هم، کودک کار هستند، اما در لباسی متفاوت و با شغلی متفاوت‌تر!

کودکان کار مجازی، وسیله‌ی لاکچری‌سازی بسیاری از خانواده‌ها هستند که برخی از آن‌ها حتی از دوران جنینی، بی‌آن‌که بدانند، ابزار پولسازی والدینشان قرار می‌گیرند؛ کودکانی که از عکس و فیلم ‌بی‌‌بی‌‌چک و سونوگرافی و تعیین جنسیت تا فیلم به‌دنیا‌آمدن و شیرین‌کاری‌هایشان در شبکه‌های مجازی قرار می‌گیرد و با لایک و کامنت و قربان‌صدقه‌های مصنوعی، دنبال‌کننده‌ی صفحاتشان بالا می‌رود. همین موضوع هم سبب می‌شود که صاحبان کسب‌و‌کار، بابت بازدید بالای این صفحات، تبلیغاتشان را به والدین این کودکان می‌سپارند و هر‌چه هم تعداد فالوورهای آن‌ها بالاتر می‌رود، قیمت تبلیغات هم بیشتر و بیشتر می‌شود؛

 در‌نتیجه، طمع بیشتر والدین برای کسب در‌آمد از این طریق، این ماشین‌های پولساز (کودکان کار مجازی) را بیشتر در معرض دوربین‌ها قرار می‌دهد و گاهی اوقات متاسفانه این کودکان را در صف آتلیه‌ها و رستوران‌ها و مغازه‌های بسیاری می‌بینیم که مجبورند برای کسب در‌آمد بیشتر والدین، حرکات نمایشی بیشتری انجام دهند تا فالوورهای صفحه‌شان، بیشتر آن‌ها را مورد لایک و کامنت قرار بدهند!

متاسفانه کودکان کار مجازی، که درشبکه های مجازی فعالیت دارند از دنیای پاک و معصوم کودکی خود فاصله می‌گیرند و زمان بسیاری را به نشستن و انجام کار جلوی دوربین می‌گذرانند؛ کودکانی که از خوابیدن و برخا‌ستن، تا خوردن و آشامیدن و حتی در موارد متاسفانه بسیاری، عکس و فیلم عریان و شکسته‌شدن حریم شخصی بیشترشان، به دنیای نمایشی بزرگسالان پا می‌گذارند و به آن‌‌ها مستقیم و غیر‌مستقیم یاد می‌دهند که برای گرفتن تایید بیشتر، باید تلاششان را بالا ببرند که بامزه‌تر دیده شوند و ادای بزرگسالان را دربیاورند، وگرنه دوست داشتنی و مفید نیستند!

این‌ها قرار نیست همیشه کودک بمانند و به یک‌‌‌باره به خود خواهند آمد و بامزه‌گی دوران طفولیتشان هم دیگر از بین رفته یا به حداقل می‌رسد. در‌نتیجه اعتماد‌‌به نفسشان را از دست می‌دهند و باید منتظر بروز اختلالات بسیاری در آن‌ها بود.

کودکانی که همراه با دیگر بچه‌ها در مدرسه و جامعه قرار می‌گیرند و اکثرا منتظرند بابت شهرتشان به آن‌ها توجهی ویژه شود و توقع دارند با کمترین تلاش، به بالاترین خوا‌سته‌هایشان برسند یا بابت تفاوتشان با هم‌سن‌و‌سالانشان، نمی‌توانند با آن‌ها ارتباط خوبی بگیرند و در این مرحله، ممکن ا‌ست تبدیل به افرادی منزوی شوند یا با خشم با دیگران برخورد کنند.

فرقی نمی‌کند که کودکان کار لباس مندرس و کهنه بر تن داشته و سر چهارراه‌ها کودکی‌شان را حراج کنند یا این‌که در خانه‌های لوکس و با لباس‌های شیک و ژست‌های با‌مزه جلوی دوربین قرار بگیرند؛ پای کسب در‌آمد که به میان بیاید، کودک کار هستند؛ چه مجازی و چه غیرمجازی.

همین امروز بود که در اخبار می‌خواندم، بسیاری از والدین کودکان خود را می‌فروشند (!) به تکدی‌گرهایی که از این بچه‌ها برای جلب‌توجه و برانگیختن احساسات مردم ا‌ستفاده می‌کنند تا پول بیشتری به جیب بزنند و متاسفانه کودکان معلول، قیمت بیشتری دارند! هرچند صحت و سقم این مطلب آشکار نیست. 

به غیر از آسیب شخصیتی که این کودکان متحمل می‌شوند، در برابر پدوفیل‌ها (افرادی که میل به برقراری رابطه جنسی با کودکان دارند) نیز معمولا بسیار آسیب‌پذیر‌تر می‌شوند. پدوفیل‌ها ساعت‌های بسیار زیادی را به گذراندن وقت در صفحات مجازی این کودکان اختصاص می‌دهند و حتی متاسفانه از این عکس و فیلم‌ها، برای مقاصد شوم خود بهره می‌برند و در سایت‌های ناپسند و تاریک، از آن‌ها سو‌ءا‌ستفاده می‌کنند!

از طرفی، با بر‌هم‌خوردن وضعیت اقتصادی جامعه و گسترش فقر، پیدا‌کردن این کودکان برای اخاذی از والدینشان، کار سختی به‌نظر نمی‌رسد، زیرا آن‌ها از لحظه‌لحظه زندگی و جای‌جای حضورشان در فضای مجازی عکس و فیلم دارند و پید‌اکردنشان متاسفانه بسیار راحت ا‌ست!

حریم شخصی کودکان معلول فعال در فضای مجازی

حالا سوال این‌جا‌ست که آیا حریم شخصی کودکان معلول (جسمی و ذهنی) با کودکان دیگر فرق دارد و آیا ا‌ستفاده از آن‌ها برای بالا‌بردن فالوور و توجه، باز هم آن‌ها را تبدیل به کودک کار مجازی می‌کند؟ 

در جواب باید گفت حریم شخصی کودکان معلول هم به‌اندازه کودکان دیگر حساس ا‌ست و شاید حتی بیشتر و مهم‌تر! چرا؟ چون شما به بچه‌های معمولی، خیلی راحت‌تر می‌توانید آموزش دهید که چطور از خودشان دفاع کنند و چطور گول نخورند و همچنین چگونه از اندام جنسی و سایر قسمت‌های بدن خود محافظت کنند. اما بچه‌ی معلول خیلی دیرتر و سخت‌‌تر دفاع‌کردن از خود را یاد می‌گیرد و خیلی راحت‌تر می‌توان اکثر آن‌ها را گول زد!

خیلی‌ها برای جذب مخاطب و تحریک احساسات آن‌ها، از عکس و فیلم این بچه‌های ا‌ستثنائی در صفحات مجازی، آتلیه، مدلینگ و... ا‌ستفاده می‌کنند و اتفاقا اکثر مردم به اشتباه فکر می‌کنند که «وای...چه کار قشنگی...چه انسان‌دوستانه... چقدر قابل تقدیر! لابد این بچه از این‌که حس می‌کنه مثل بقیه بچه‌ها مورد توجه قرار می‌گیره، اعتماد‌به‌نفسش بالا میره!»

در مورد این دیدگاه باید گفت که علاوه بر این‌که این بچه هم تا آخر عمر قرار نیست در همین سن‌و‌سال بماند و مانند سایرین بزرگ می‌شود و در‌نتیجه میزان توجهات به او کم و کمتر می‌شود، دیگر برای برانگیختن احساسات سایرین هم از او در این مسیر ا‌ستفاده نمی‌شود و به یک‌باره کنار گذاشته می‌شود تا از دیگر کودکان به‌جای او ا‌ستفاده شود؛ پس متاسفانه اعتماد‌به‌نفس کاذبی که برای او ساخته بودند، شکست سنگینی می‌خورد و منزوی و آسیب‌دیده می‌شود.

در‌نتیجه، نه‌‌تنها از حریم شخصی بچه‌های معلول (چه ذهنی و چه حرکتی) باید مثل بچه‌های عادی مراقبت کنید، که اگر دو تا چشم دارید، دو تا چشم دیگر هم قرض کنید و اجازه ندهید با هر کسی و در هر وقتی تنها بمانند!

کودکانتان را ترجیح می‌دهید یا طلاهایتان را؟

فرض کنید که اعلام کنند امشب باید به فلان سایت مراجعه کنید و از شما بخواهند از تمام طلا و جواهر و دارایی‌های منقولتان که در خانه نگه‌داری می‌کنید، عکس و فیلم گرفته و در سایت قرار دهید. آیا شما هرگز زیر بار انجام چنین کاری خواهید رفت؟!

آیا بچه‌هایتان از طلا و جواهر و اسنادی که دارید برای‌تان مهم‌تر هستند؟! آیا هیچ‌وقت دیده‌اید اینفلوئنسرها و فعالان دنیای مجازی، از پولی که در حساب‌های بانکی‌شان دارند‌، عکسی بگذارند؟ آیا دیده‌اید از اسنادشان رونمایی کنند؟ آیا دیده‌اید کشوی طلاهایشان را باز کنند و همه‌ی آن‌ها را به نمایش بگذارند؟ ولی در مورد بچه‌هایشان چطور؟ شما به‌عنوان مسئولیت اجتماعی چه می‌کنید؟ کسانی را دنبال می‌کنید که هیچ‌وقت حاضر نمی‌شوند عکسی از دارایی و حساب بانکی‌شان را نشان شما بدهند، اما از بچه‌هایشان مدام عکس و فیلم منتشر می‌کنند؟

 غزاله دلفانی : نویسنده