یکتا فرهانی |
1403/03/10 |
برای پرورش خلاقیت نوجوانان چه کنیم؟
عوامل موثر در پرورش خلاقيت
نوجواني و لحظات شاد، شيرين و سرشار از استرس و هيجان‌انگيز آن پر از خاطراتي است كه شايد تاثيرش براي هميشه در خاطر ما بماند. يكي از مهم‌ترين موضوعاتي كه بايد به نوجوانان امكان رشد و پرورشش داده شود «خلاقيت» است. اين كار نيز ابتدا بايد توسط نخستين مربيان نوجوانان ،يعني والدين و پس از آن معلمان و در محيط‌هاي آموزشي ديگر، به‌ويژه مدرسه، انجام شود. پرورش خلاقیت موضوع بسيار جدي است كه اگر از آن مراقبت نشود، ممکن است آسیب‌های جدی به آینده و خلاقیت فرد وارد شود. اما چطور می‌توان به رشد و پرورش بيشتر خلاقيت نوجوانان كمك كرد؟ دراين‌خصوص با دكتر مهيا عابدي، كارشناس و مشاور، گفتوگو كرده‌ايم.
يكي از مهم‌ترين و ابتدايي‌ترين عوامل رشد خلاقيت، روش‌هاي درست فرزندپروري است كه اگر همراه با تربيت مقتدرانه والدين باشد، قطعا به سرانجام خوبی خواهد رسید.
تصميم‌گيري مشترك و رفتار دوستانه والد و نوجوان و نیز نحوه درگیری والدین در مسائل آموزشی نوجوان، همچنین چگونگی رفتار همسالان و نوع‌دوستي آن‌ها عامل بسيار مهمی در پرورش خلاقيت آن‌ها‌ست.
از عوامل مهم ديگر ایجاد خلاقیت در نوجوان نحوه آموزش معلمان و ارتباط بين خانه و مدرسه و نیز برقراري ارتباط درست بين والدين و معلمان است؛ همچنین مشاركت خود نوجوان در كارهاي فوق‌برنامه، ميزان صميمیت معلمان در ایجاد این امر، بسیار موثر است.
همچنين بايد به خوا‌ست نوجوانان احترام گذاشت؛ مثلا هنگام انتخاب رشته تحصيلي براي ورود به دانشگاه لازم است به علايق او توجه كرد. بعضي از نوجوانان دوست دارند با فضاي كار‌كردن آشنا شوند و حتي با فضاي بازار كار هم آشنا شود و هم تجربه پيدا كند.
مدرسه
می‌توان گفت بعد از خانواده يكي از مهم‌ترين عواملي كه در فرايند اجتماعي‌كردن نوجوان نقش دارد، «مدرسه» است. مدرسه نقش مهمی در فرايند اجتماعي‌كردن نوجوان دارد؛ چون معمولا نوجوان ازطريق فعاليت‌هاي علمی-آموزشي می‌تواند مسئوليت‌پذيري بيشتري را بياموزد يا شخصيتش را به تعادل برساند.
شكل‌گيري شخصيت نوجوان
در‌واقع می‌توان گفت شخصيت نوجوان ازطريق شكست، موفقيت يا مسئوليت‌پذيري در فضاي آموزشي مدرسه بيشتر شكل می‌گيرد. البته مدرسه از لحاظ ديگري نيز می‌تواند در پيشرفت و شكل‌گيري شخصيت نوجوان موثر واقع شود.
درست است كه نمی‌توان نقش مهم والدين را به‌عنوان نخستين مربيان كودكان ناديده گرفت. اما بايد گفت كم‌كم و با ورود نوجوان به محيط‌هاي آموزشي، مربيان مدارس نيز دركنار والدين نقش مهمی را در اين زمينه ايفا می‌كنند.
در اين ميان يكي از مهم‌ترين دلايل نقش مهم محيط‌هاي آموزشي؛ نقش همسالان نوجوانان است كه در اين سن بسيار مهم است. البته معلمان هم در اين خصوص نقش مهمی دارند.
استرس و اضطراب نوجوانان
مريم شانزده‌ساله است و به‌شدت اضطراب دارد، همچنین اعتماد‌به‌نفسش با ورود به مدرسه کم شده. او با بررسي‌هاي زياد و مراجعه به روان‌شناس، فهمید که او حتی در كودكي هم نمی‌توانست به‌خوبي خودش را در جمع مطرح و معرفي كند.
با توجه به اينكه مريم تنها فرزند خانواده است، هميشه مورد حمايت والدينش بوده و در اغلب موارد هم مادرش به‌جاي او كارهايش را انجام داده؛ بنابراین با ورود مريم به مدرسه مشكلات ا‌سترسي او بيشتر شده است. موضوع عجيب براي والدين مريم اين است كه مدرسه فرزندشان جزو مدارس بسيار خوب است، ولي چون مدرسه مایل است سطح سواد دانش‌آموزانش را بالا ببرد، مدام برای آنان كلاس‌هاي تقويتي و فوق‌برنامه اجرا می‌كند و همين موضوع باعث می‌شود دانش‌آموزاني مثل مريم كه پيشينه اعتماد‌به‌نفس ضعيفي دارند نتوانند موفق عمل کنند و به دليل فشار زياد مدرسه نتوانند موفق شده و با افت تحصيلي مواجه شوند.
متاسفانه فضاي بعضي مدارس به گونه‌اي است كه با فشارآوردن بيش‌ازحد به دانش‌آموزان نه‌تنها باعث پيشرفت آن‌ها نمی‌شوند، بلكه فرصت هر‌گونه خلاقيت و ابتكار عمل را هم از آن‌ها می‌گيرند.
مدارس خاص اغلب به گونه‌اي هستند كه فقط بعضي از بچه‌ها می‌توانند با آن محیط‌ها ارتباط برقرار كنند و دانش‌آموزانی مثل مریم چون نمی‌توانند موفقيت لازم را كسب كنند، مجبورند حتي در ميانه سال تحصيلي، مدرسه‌شان را عوض كنند كه این مورد هم موجب افت تحصیلی می‌شود و هم فشار و استرس زيادي را به دانش‌آموز وارد می‌کند.
ايجاد بستر عاطفي لازم
با توجه به اينكه مريم در خانواده نتوانسته براي ورود به زندگي اجتماعي، اعتماد‌به‌نفس لازم را كسب كند، با ورود به فضاي مدرسه و فشار زياد براي انجام بيش‌ازحد تكاليف مدرسه و نیز با بالارفتن ميزان استرس و نگراني او به‌خاطر عقب‌ماندن از بچه‌هاي ديگر، بار ديگر فشار زيادي را متحمل شده و مجبور به ترك مدرسه شده است. والدين مريم هميشه به‌خاطر آسايش بيشتر وی به‌جاي او همه كارهايش را انجام می‌دادند و فرصت هر‌گونه خلاقيت و شناخت بيشتر ا‌ستعدادها و توانايي‌هايش را از او سلب کردند؛ همچنین مدرسه هم نتوانست بستر عاطفي لازم را با او برقرار كند. براساس تحقیقات پيشرفت دانش‌آموزاني كه در فضايي با فشار رواني كمتري هستند، بيشتر از دانش‌آموزاني است كه در محيط‌هاي پرا‌سترس درس می‌خوانند.
توجه به سلامت بيشتر به‌جاي نمره بيشتر!
متاسفانه والدين، بيش از هرچيز علاقه دارند فرزندشان نسبت‌به بقیه نمره بیشتری بگیرد تا بتواند موفقيت تحصيلي بيشتري هم كسب كند؛ در‌حالي‌كه باید بدانند سلامت نوجوان از هر چيزي مهم‌تر است.
در‌واقع نوجوانان خيلي دوست دارند در هر جمعي، به‌ويژه در مدرسه، خودشان را مطرح كنند و در رقابت با همسالان خود برنده باشند و با توجه به اينكه هميشه چنين چيزي مقدور نیست، گاهي مايوس و نااميد می‌شوند.
در‌نتیجه بعد از تمام اتفاقاتی که برای مریم افتاد، ميزان استرس و اضطراب او به دليل سرخوردگي و نااميدي به حدي بالا رفت كه وی مجبور شد از دارو ا‌ستفاده كند.
تمركز بر استقلال بيشتر نوجوان
والديني كه بيش‌ازحد به فرزند خود توجه می‌كنند، فرصت مستقل‌شدن را از وی می‌گيرند. نوجوان براي مطرح‌كردن خود در جمع دوستان و مدرسه هيچ خلاقيتي به ذهنش خطور نمی‌كند و در جمع دوستان نمی‌تواند به‌اصطلاح گليم خود را از آب بيرون بكشد. بدين ترتيب دچار نوعي تناقض می‌شود.
در‌حقیقت نوجوانان از يك طرف می‌خواهند به استقلال برسند و از طرف ديگر چون هميشه مورد حمايت خانواده بوده‌اند، نمی‌دانند بايد چه‌كار كنند و وقتي می‌بينند همسالان آن‌ها هركدام خلاقيتي دارند و از اين طريق می‌توانند بيشتر خودشان را مطرح كنند، بيشتر نااميد می‌شوند.
مريم هم وقتي ديد نمی‌تواند خود را با ديگر همسالان خود در مدرسه هماهنگ كند، مجبور شد مدرسه‌اش را عوض كند و همين موضوع استرس بيشتري بر او تحميل كرد. البته والدينش از این موضوع و تصمیم مریم بسیار تعجب می‌کردند که البته اين نظر والدين است، ولي ازلحاظ روان‌شناسي در‌واقع رفتار والدين درست نبوده است.
انتخاب متناسب مدرسه
در مدارس خاصي كه فراتر از توان دانش‌آموزان با آنان كار می‌شود، بيشتر از هرچيز ديگري، علاقه‌مندي‌هاي نوجوانان و روياپردازي‌هاي مهم اين سنين كه بسياري از اوقات می‌تواند منجر‌به بروز خلاقيت بيشتر نوجوان شود هم كم‌كم فراموش می‌شود.
متاسفانه در مدارسي كه بيش‌ازحد برنامه‌هاي خاص دارند، نوجوانان وقتي براي پرداختن به‌همه نيازها و خوا‌سته‌هاي خود ندارند و به‌اين‌ترتيب نمی‌توانند از زندگي خود به‌اندازه‌كافي لذت ببرند.
با توجه به اينكه نوجواني دوره حساسي از زندگي است، بايد به خوا‌سته‌هاي نوجوان هم توجه بيشتري شود. ولي گاهي چيزي كه جامعه می‌خواهد، با آن چيزي كه خانواده می‌خواهد و خوا‌سته‌هاي خود نوجوان است، با هم متفاوت است و اين موضوع مشكلاتي را براي نوجوان به‌وجود می‌آورد.
بنابراين بهتر از هرچيز اين است كه قبل از اينكه به فكر يافتن مدرسه خاصی براي فرزندمان باشيم، به اين بينديشيم كه خود او موجودي خاص و منحصربه‌فرد است كه بايد به كشف ا‌ستعدادها و توانايي‌هاي او بپردازیم؛ چون بدين ترتيب او هم به ذهن كاوشگر خود فرصتي براي خلاقيت بيشتر خواهد داد.
نوجوانی و هویت‌یابی
شما زمانی بهتر یاد می‌گیرید که کمتر یاد بگیرید
6 فیلم، 6 جهان
مدیریت رابطه با خودشیفته‌ها
ویژه نامه نوروزی مجله موفقیت، شماره 447
ویژه‌نامه‌ی نوروزی مجله موفقیت با حال‌‌و‌هوایی بهاری و در 100 صفحه به همراه مطالبی جدید، جذاب و خواندنی منتشر خواهد شد. در ویژه‌نامه نوروزی، علاوه بر بخش‌های ثابت مجله‌ی موفقیت که شامل بخش های کار، زندگی و پلاس است، حدود 30 صفحه مطالب ویژه‌ی نوروز خواهیم داشت که متناسب با روزهای سال نو همراه مخاطبان خواهد بود تا در تعطیلات عید بتوانند از خواندن آن لذت ببرند.در ویژه‌نامه عید نوروز هدیه‌ای ویژه هم به صورت فایل صوتی و تصویری و فقط برای خریداران ویژه نامه نوروزی موفقیت طراحی و تولید شده که می توانید از آن بهره ببرید.البته عیدی ما به شما ارسال پستی رایگان این ویژ‌ه‌نامه به سراسر ایران خواهد بود.مطالب اختصاصی نوروز در ویژه نامه نوروزی موفقیت اولین عید‌دیدنی نوروز 1403/ روایت رویارویی یک انسان با آدمک روانش بچه‌ها پاشین؛ مهمون داریم!/ پذیرایی عید با چاشنی طنز از دو توریست خارجی در ایام نوروز سالِ نو، منِ نو / تغییر، بهبود و موفقیت نیاز به پشتکار دارد هیچ آگاه‌شدنی بدون درد نیست! / گفت‌و‌گو با «سارا همتی»، بازیگر جوانی که به تازگی سرطان را شکست داد نوروز فنلاندی/ نوروز ما و نوروز آن‌ها فیلم روان‌شناسان یا روان‌فیلمسازان؟ / معرفی فیلم های روانشناسی برای دوستداران روان‌شناسی کتابِ‌ خوب بخوانیم / راهنمای مطالعه کتاب در روزهای نوروز حافظ شیرازی مصنوعی! / اولین گفت‌وگوی تاریخ با حافظ شیرازی تعطیلاتی خوش با تغذیه‌ی سالم / در ایام عید نوروز از جسم خود مراقبت کنیم (چطور در تعطیلات تغذیه سالم داشته باشیم) مدیریت زمان در سال جدید/ ترفندهای علمی زمان­سنجی عالی از کتاب «کِی» نوشته دنیل اچ پینکجدول ویژه و متفاوت مخصوص دورهمی‌های عید با هدیه ویژهبخش زندگی مجله‌ی موفقیتبخش زندگی مجله‌ی موفقیت هم مثل همیشه به مطالبی با زمینه‌ی روان‌شناسی، خودشناسی، سواد رابطه و ... پرداخته است. مطالب بخش زندگی به‌گونه‌ای طراحی و تالیف می‌شوند که برای تمام اقشار و مخاطبان قابل‌فهم باشند و چه متخصصان این علم و چه دوستدارانش بتوانند بهره‌ی کافی را از آن‌ها ببرند.در بخش زندگی مجله موفقیت این مقالات برای خوانندگان فهیم مجله موفقیت آماده شده اند: روان‌تحلیلی و سلامت روانی/ 16 نشانه‌ی سلامت روان از دیدگاه نانسی مک‌ویلیام روان‌شناسی تجمل‌گرایی/ تجزیه و تحلیل رفتار افرادی که تمایل به خرید کالاهای گران قیمت دارند نیاز به تفریح / کوچک‌ترین رفتار پدر و مادر ممکن است بزرگ‌ترین تاثیرات را بر فرزندشان بگذارد بُکُش و خوشگلم کن!/ بررسی دلایل گرایش افراطی به عمل‌های زیبایی دی شد و بهمن گذشت، وقت نوشتن رسید!/ سه تکنیک کاربردی نوشتاردرمانی برای ایجاد تغییر در سال جدید آرامش در طوفان/ چگونه در زمان بحران بر خود مسلط باشیم؟ جلوی ضرر رو از هر جا بگیری منفعته! / خطای EOC یا سوگیری «تعهد به خطا» با یک ‌دنده پیش نروید!/ درباره‌ی وضعیت «بودن» یا «انجام» چه می‌دانید؟ تربیت با AI / هوش مصنوعی، پلی میان تربیت مدرن و سنتی عیدِ آدم کجاست؟/ تجربه ی مادرانگی روزی که می‌خواستم زنده بمانم/ تجربه‌ی بیماری هر مهاجر قصه‌ای دارد/ چند روایت از چند مهاجر جایی به جز خانه / چرا نوجوانان دوست دارند ساعت‌های زیادی را خارج از خانه سپری کنند؟ پنج بذر برای مدیریت رفتار/ چطور با پرورش هوش‌هیجانی، پرخاشگری را در نوجوانم کاهش و سازگاری را افزایش دهم؟ کودک کتابخوان / عوامل موثر بر عشق به مطالعه در کودکبخش کار مجله‌ی موفقیتبخش کار مجله‌ی موفقیت در سال‌های اخیر عموما به مسائل مربوط به داستان برندهای مختلف، کسب‌و‌کار، نیروی انسانی، بازاریابی و فروش، اصول مذاکره، مدیریت و سواد مالی و ... می‌پردازد. در این شماره هم با مقالاتی از این دست در اختیار خوانندگان موفقیت خواهد بود:• نتفلیکس؛ ماراتن فیلم و سریال در خانه/ مدل‌های کسب‌وکار به سبک نتفلیکس• محصولات عالی هم شکست می‌خورند! / روش‌های بازاریابی و فروش ویژه‌ی کسب‌و‌کارهای خانگی• تاثیر بیوریتم بر رفتار سازمانی / توصیه‌هایی عملی برای مدیران در جهت بهینه‌سازی عملکرد کارکنان بر اساس بیوریتم• مخاطبان باهوشند! / از کمپین خوب تبلیغاتی تا خودزنی به وسیله‌ی آمارسازی• اطلاعات مهم است! / 4 مدل اطلاعاتی در مذاکره براساس پنجره‌ی «جو – هری»• انسانِ واقعی، هوشِ مصنوعی/ نکاتی پیرامون هوش مصنوعی و منابع انسانیبخش پلاس مجله‌ی موفقیتدر بخش پلاس این شماره مجله موفقیت میزبان دو زن موفق در دو عرصه‌ی متفاوت بوده‌ایم؛ زنانی که توانسته‌اند علی‌رغم محدودیت‌های موجود، راهشان را به سوی موفقیت باز کنند و در حیطه‌ی تخصص خود بدرخشند.همچنین بخش‌های ثابت بخش پلاس موفقیت که شامل داستان‌های شیوانا و پیام های موفقیت (فال موفقیت) است هم در این بخش گنجانده شده است.همچنین همانطور که مخاطبان وفادار موفقیت می‌دانند، در هر شماره از مجله موفقیت، مسابقه‌ی داستان کوتاهی برگزار شده و هر شماره، برندگانی داشته است که هدایای نفیسی را هم دریافت کرده‌اند. در ویژه نامه‌ی نوروزی موفقیت، سه داستان برگزیده‌ی نهایی مسابقات داستان کوتاه امسال مجله موفقیت معرفی شده‌اند که می‌توانید داستان‌هایشان را در بخش پلاس ممجله موفقیت بخوانید.مطالب بخش پلاس مجله موفقیت شامل این موارد است:• اینجا بساط عشق گسترده است/ راه و رسم زندگی تیتر: بیم‌ و امید‌های آینده‌ی ایران• روامداری؛ راز ماندگاری ایران در قرون و اعصار• بدو مریم، بدو / گفت‌وگو با «مریم طوسی»، سریع‌ترین دختر تاریخ ایران• «شاهزاده‌ی ایرانی» و چالش‌هایش / گفت‌و‌گو با «لیدا محمودی»، مدیرعامل موسسه‌ی فرهنگی آوای موج کتاب• فیلم‌هایی که حرفی برای گفتن دارند/ تحلیل روان‌شناختی دو فیلم از برترین فیلم‌های سینمایی در سال گذشته‌ی ایران و جهانراه‌های ارتباط با ما:سایت موفقیت به آدرس www.movafaghiat.comواتس‌اپ و تلگرام: 0135708-0990تلفن: 22183030-021
مشاهده جزئیات
Solmaz
1403/3/11
مثل همیشه عالی ..... مجله موفقیت مشاور۲۰ سال منه ....