کسبوکار خانگی فقط ترشی نیست!
دریچهای نو به دنیای کارآفرینی
مفهوم کسبوکار و داشتن یک شغل فارغ از درآمد، فرآیندی کلیدی است که به ما کمک میکند تا نیازهای متقابل یکدیگر را رفع و از محل این فعالیت بهدرآمد برسیم. در دنیای امروز و با توجه به رشد تکنولوژی، تغییر سبک زندگی، تکامل نیازهای بشر و... مشاغل هم رنگ و بوی متفاوتی را تجربه میکنند. مثلا اگر به پدربزرگمان میگفتیم که قرار است تمام روز را پشت یک کامپیوتر بنشینیم و بازی کنیم، با موبایل از آشپزیمان فیلم و عکس و محتوا بگیریم یا برای نهار بهاندازهی چند پرس غذای اضافی بپزیم و بفروشیم و از این محل درآمد کسب کنیم، احتمالا بهوجود عقل در سرمان شک میکرد و این مسئله برایش غیرقابلباور بود.
تا اسم کسبوکار خانگی مطرح میشود ذهن اکثر افراد به این سمت میرود که احتمالا مخاطب این دسته فقط خانمها هستند؛ اما جالب است بدانیم که در دنیای امروز و مخصوصا بعد از پاندمی کرونا، درصد قابلتوجهی از آقایان نیز در منزل فعالیتهای شغلی خود را پیش میبرند. پس درواقع اگر ما بتوانیم در دنیای امروز فعالیتی را در محل زندگیمان انجام دهیم که منجربهدرآمد شود، ما صاحب یک کسبوکار خانگی هستیم.
مزایای کسبوکار خانگی
کسبوکار خانگی برای افراد بسیاری میتواند بهعنوان یک راهکار جذاب منشاء اثر باشد. افرادی که بهدلیل محدودیتهای جسمی قادر به ترک منزل نیستند، افرادی که بهدلیل مسئولیتهای خانواده و فرزندان ترجیح میدهند تا در منزل حضور داشته باشند یا حتی افرادی که بهدلیل مسئلهی اقتصادی میخواهند پس از شغل اولشان، بتوانند چند ساعتی هم در منزل بهعنوان یک شغل پارهوقت به کسب درآمد بپردازند، همه و همه عاشق کسبوکار خانگی خواهند شد. از طرف دیگر، شرکتها و کارفرمایان نیز ترجیح میدهند بهجای اجارهی یک فضای اختصاصی بهعنوان محل کار و پرداخت هزینههای بسیار زیاد برای کارمندان حضوری، از ظرفیتهای آنها در منزل استفاده کنند و با واسپاری کارها و کاهش هزینه، در امور مالی کسبوکارشان صرفهجویی کنند. افزایش رضایت شغلی، انعطاف زمانی، کاهش هزینهها و ... میتوانند درکنار هم از مهمترین مزایای کسبوکار خانگی باشد.
معایب کسبوکار خانگی
طبیعتا درکنار مزایای کسبوکار خانگی که به آنها اشاره شد، کسبوکار خانگی دارای معایبی نیز هست. عدم تفکیک زندگی خصوصی از شغل، درگیری اعضای خانواده با شغل، محدودیتهای فضایی در منزل، عدم ارتباطات اجتماعی و شبکهسازی تجاری، امکان بهوجودآمدن مشکلات روحی ناشی از انزوا و محدودیت در رشد و توسعهی کار میتواند از مهمترین معایب و محدودیتهای این موضوع باشد. اما مسئلهی مهم اینجاست که اگر داشتن یک کسبوکار خانگی بهعنوان یک راهکار برای ما مطرح باشد، با یک برنامهریزی صحیح میتوانیم معایب آن را تا حد زیادی برطرف کنیم.
کسبوکار خانگی را از کجا شروع کنیم؟
کسبوکار خانگی هم مثل هر شغل دیگری از پیداکردن یک نیاز و پاسخ به آن آغاز میشود. اما مسئلهی مهم اینجاست که ما میخواهیم درکنار تجربهی درآمد، سطح مطلوبی از رضایت را نیز تجربه کنیم. در ادامه میخواهم از چهار گام کلیدی برای این مسیر صحبت کنم.
گامهای کلیدی برای شروع مسیر کسبوکار در خانه
1- پیداکردن علایق در کسبوکار خانگی: پیداکردن شغل مناسب بهاندازهی پیداکردن یک شریک عاطفی در زندگی مهم است، چون که ما در اکثر اوقات و بیش از زمانیکه برای خانواده میگذاریم، در فضای کسبوکار و شغلمان مشغول به فعالیت هستیم و اگر از این فعالیت بهمیزان کافی لذت نبریم، به زودی درگیر افسردگی و بحران روزمرگی خواهیم شد.
2- توجه به توانمندیها در کسبوکار خانگی: گام دوم توجه به توانمندیهای کلیدی و کارهایی است که ما بسیار خوب از پس انجامدادن آن بر میآییم. علاوه بر علاقه، باید شغل ما مناسب با توانمندیها و با توجه به منابع و امکاناتی باشد که در دسترس داریم. برای درک این موضوع باید به گذشته نگاه کنیم و ببینیم که در انجام چه فعالیتهایی مورد تحسین و تقدیر اطرافیان قرارگرفتهایم و در انجام چه فعالیتهایی توانمندی و مهارت لازم را داریم.
3- یافتن نیاز جامعه در کسبوکار خانگی: گام سوم پیداکردن نیاز جامعه و طراحی یک سرویس، محصول یا خدمتی است که میتواند از نگاه افراد جامعه ارزشمند باشد و درکنار آن برای ما نیز ارزش مالی ایجاد کند. یکی از بهترین راهها برای پیداکردن نیاز جامعه توجه به کلمهی «ای کاش» است. مثلا وقتی ما گفتیم «ای کاش یک سایت بود که پائینترین قیمت فلان موبایل بههمراه آدرس فروشندهی آن را به ما اعلام میکرد، سایت «تُرب» ایجاد شد و یا زمانیکه ما فکر میکردیم که ای کاش سرویسی وجود داشت که میتوانستیم دورههای آموزشی را در موضوعات مختلف بهصورت آنلاین ببینیم، سایت فرادرس به این نیاز ما پاسخ داد. حالا وقت این رسیده که از خودمان بپرسیم که ما قرار است جواب چه ای کاشی برای جامعه باشیم؟
4- انتخاب کسبوکار خانگی: گام چهارم انتخاب یکی از انواع کسبوکار خانگی است. در این قسمت باید به این موضوع توجه کنیم که کسبوکار خانگی بسیار فراتر از آن چیزی است که ما تصور میکنیم و دارای شاخههای بسیار متنوعی است که ما میتوانیم با یک انتخاب درست وارد دنیای حرفهای کسب درآمد و لذتبردن از یک کسبوکار خانگی جذاب شویم.
شاخههای متنوع کسبوکار خانگی میتوانند شامل این موارد باشند:
1. تولید مستقل کسبوکارهای خانگی
اولین دسته از مشاغل خانگی زمانی است که ما محصولی را در منزل آماده میکنیم. این محصول میتواند در دستهبندیهای مختلف هنری، غذایی، فرهنگی یا هر کالایی باشد که میتوانیم آن را در منزل تولید کنیم. مهمترین ویژگی این دسته آن است که خود ما بهعنوان کارفرما تمام مراحل تولید و آمادهسازی و فروش را بهتنهایی مدیریت میکنیم.
2. تولید وابسته کسبوکارهای خانگی
دستهی دوم زمانی بهوجود میآیند که ما به سفارش یک کارفرما، اما در منزل به تولید محصولی میپردازیم. معمولا کارفرمایان با هدف کاهش هزینههای تولید، بخشی از فرآیندهای تولید محصولات خود را به کسبوکارهای خانگی واگذار میکنند. بسیار خوب است که اگر در شروع مسیر هستید و میخواهید با ریسک کمتری وارد دنیای کسبوکار شوید، از این دسته شروع کنید.
3. خدمات مستقل کسبوکارهای خانگی
جنس دستهی سوم از کسبوکارهای خانگی مشاغلی است که در آن خدمتی را بهصورت مستقل به مشتریان ارائه میکنیم. واژهای که در این دسته مخصوصا در سالهای اخیر بسیار محبوب و همهگیر شده «فریلنسری» است. فریلنسرها درواقع خدماتدهندگانی هستند که در منزل برای شرکتها و افراد بهصورت پروژهای و نه کارمندی، خدماتی را ارائه میکنند؛ از خدمات دیجیتال مانند طراحی سایت، گرافیک و دیزاین، ادمین شبکههای مجازی و .... گرفته تا برنامهنویسی و عکاسی. همهی اینها درواقع خدماتی هستند که ما میتوانیم بهعنوان یک خدمت مستقل در منزل به ارائهی آنها بپردازیم.
4. خدمات وابسته کسبوکارهای خانگی
همانطورکه از اسم این دسته پیداست، ما میتوانیم برای افراد، شرکتها و حتی سازمانهای دولتی در منزل به ارائهی خدمات معین در ازای درآمد مشخص (کارمندی) بپردازیم. در سالهای اخیر شرکتهای بسیاری میل به ایجاد دفاتر کاری خود بهصورت دورکاری داشتهاند و سیستمهایی مانند مدیریت و پیگیری مشتریان، مدیریت بازاریابی و فروش، خدمات اداری مانند تایپ و ... را به تیمهای دورکار مستقر در منزل سپردهاند. این دسته هم مانند دستهی دوم مناسب افرادی است که میخواهند با ریسک کمتر، تجربهای از درآمد در منزل را داشته باشند.
5. خدمات واسطهای فروش کسبوکارهای خانگی
این دسته هم بهعنوان یک شغل و کسبوکار خانگی جذاب میتواند نقطهای برای شروع ما باشد. افراد در این دستهبندی، تولیدکنندگانی را پیدا میکنند که مسئله و دغدغهی فروش محصولات یا توسعهی بازاریابیشان را دارند. بعید میدانم که شما به تولیدکنندهای مراجعه کنید و از او بخواهید که در فروش محصولش به او کمک کنید و در ازای آن درصدی از سود را دریافت کنید و او مخالف این ماجرا باشد!
افراد در این دسته به کمک بازاریابی و فروش محصولات افراد دیگر درصدی از سود را با آنها شریک میشوند. با توسعهی شبکههای اجتماعی مثل اینستاگرام میل افراد به راهاندازی آنلاین شاپهای عرضهی کالا رشد چشمگیری داشته است.
جمعبندی
کسبوکار خانگی نه بهعنوان یک مسیر درآمدی، بلکه بهعنوان یک راهکار کلیدی میتواند در شرایط امروز برای بسیاری از افراد راهگشا باشد. کافی است با توجه به علایق و توانمندیهایمان، به یک راهکار ویژه برای حل مشکل و دغدغهای از جامعه بپردازیم تا بتوانیم از محل این موضوع بهدرآمد و رضایت برسیم. برای شروع میتوانیم از راهکارهای کمریسکتر آغاز کنیم و بعد به سراغ یک کسبوکار خانگی مستقل برویم. در مقالههای بعدی به راهکارهای بازاریابی و فروش و نکات اختصاصی ویژهی کسبوکارهای خانگی خواهیم پرداخت.
محمد صابری/ مربی و مشاور کسبوکار