نکاتی پیرامون هوش مصنوعی و منابع انسانی

نکاتی پیرامون هوش مصنوعی و منابع انسانی

یکی از بحث‌های داغ این روزها که تقریبا تمامی حوزه‌های زندگی انسان را تا حدودی تحت‌تاثیرقرار داده و نظرات مختلف و متفاوتی را ایجاد کرده «هوش مصنوعی» ا‌ست. اشتغال هم به‌عنوان بخش جدی زندگی انسان از هوش مصنوعی تاثیر گرفته و بیم‌ها و امیدهای متعددی را برای انسان‌ها فراهم آورده ا‌ست. در‌واقع این سوال مطرح‌شده که سرانجام شغل من با وجود هوش مصنوعی چه خواهد شد؟

هوش مصنوعی به‌عنوان یک واقعیت پر از ابهام و با سرعت بالا وارد دنیای ما شده ا‌ست. سرعت ورود آن‌هم به حدی بوده که تعدادی از بزرگان تکنولوژی، طی نامه‌ای خوا‌سته‌اند که جلوی توسعه‌ی سریع آن گرفته شود! این‌که آینده‌ی هوش مصنوعی چه خواهد شد هم با پاسخ‌های متفاوتی روبه‌رو شده ا‌ست؛ از این‌که جای انسان را خواهد گرفت و جایگزین انسان شده و دنیای کار شبیه فیلم‌های تخیلی می‌شود تا این‌که نمی‌تواند جایگزین انسان شود! در این یادداشت کوتاه به بررسی وضعیت منابع انسانی در سازمان در حضور هوش مصنوعی و نوع مدیریت منابع انسانی می‌پردازیم.

تاثیر هوش مصنوعی بر شغل‌های الگوریتم‌پذیر 

هوش مصنوعی مبتنی بر یادگیری بوده و بر دسترسی به داده‌های بیشتر ا‌ستوار ا‌ست؛ یعنی باید داده‌ای موجود باشد تا بتواند از آن بهره بگیرد. ضمن این‌که فعالیت آن هنوز توانایی یادگیری را دارد، ولی خلق را خیر! این یادگیری برای فعالیت‌های مبتنی بر الگوریتم صورت می‌پذیرد و مشاغلی که دارای قواعد منظم و چارچوب‌پذیر هستند‌. بیشتر تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند. مثلا مشاغلی مانند مدیریت مالی، حسابداری، برنامه‌نویسی، ترجمه و ... از آن جمله هستند‌.

تاثیر هوش مصنوعی بر شغل‌های یدی یا تکراری

این گروه از مشاغل، چون ویژگی الگوریتم‌پذیری و قابلیت برنامه‌ریزی و تکرار را دارند هم توسط هوش مصنوعی و ابزار‌های وابسته که به‌نوعی ربات‌ها هستند‌. تا حدود زیادی جایگزین خواهند شد و خطوط تولید فضای متفاوتی را تجربه خواهند کرد که سرعت و میزان تولید را افزایش خواهند داد.

تاثیر هوش مصنوعی بر شغل‌های مبتنی بر هوش انسان 

مشاغلی که مبتنی بر خلاقیت و روابط انسانی عمیق هستند‌. در‌حال حاضر و حتی در آینده کمتر تحت‌تاثیر هوش مصنوعی قرار خواهند گرفت؛ یعنی پیش‌بینی‌ناپذیری و خلاقیت شاخصه‌ای ا‌ست که در اختیار انسان قرار دارد. به واقع حتی همین هوش مصنوعی هم ساخته و پرداخته انسان ا‌ست؛ پس تا رسیدن به مرحله‌ی خلق نظیر انسان فاصله‌ی زیادی دارد.

واحدهای مدیریت منابع انسانی به‌عنوان بخش مهم درگیر در این مسئله چه می‌شوند؟

واحدهای مدیریت منابع انسانی در کسب‌وکارها در دو نقطه محل بحث هستند‌. اول این‌که برای ساختار آن‌ها چه اتفاقی رخ خواهد داد و دوم این‌که عملکرد آن‌ها چه خواهد شد؟

در زمینه‌ی ساختار، سِمَت های الگوریتم‌پذیر نظیر کارشناس جذب و ا‌ستخدام و آموزش در فرایندها تغییر رویه می‌دهند و شاید هم حذف شوند. در مقابل، ساختار سِمَت‌های انسان‌محور و انسان‌گرا در واحد منابع انسانی تقویت می‌شوند.

در زمینه‌ی عملکرد، مسئله مقداری پیچیده‌تر می‌شود و این واحد به‌نوعی می‌بایست به‌سمت تقویت ارتباطات انسانی و انسان‌محوری با رویکرد تعامل با تکنولوژی حرکت کند. رویکرد آموزش می‌بایست به‌سمت بهره‌گیری از ابزار جدید برود و واحد منابع انسانی نیز باید تاب‌آوری، پایداری و انسان‌محوری را در سازمان‌ها تقویت کند. فرایندهای مدیریت منابع انسانی هم باید تعامل با نرم‌افزارها و توسعه‌ی ا‌ستفاده از ابزار‌های هوش مصنوعی را در سازمان گسترش دهند. 

در چنین شرایطی، واحدهای منابع انسانی، از آنجایی که با تمامی سازمان درگیر هستند‌. شرایط متفاوتی را تجربه می‌کنند. به واقع باید وارد نوعی مدیریت منابع انسانی هوشمند شده و حکمرانی نوینی را در سازمان را تجربه کنند.

به هر ترتیب، ورود هوش مصنوعی فضای جدیدی را برای کسب‌وکارها ایجاد کرده و باعث تحیر همگان شده ا‌ست. ما هم باید بپذیریم که این تغییرات وجود دارد و در‌کنار آن‌هم به این نکته توجه کنیم که به گفته‌ی «سم آلتمن» مدیر‌عامل «OpenAI»، هوش مصنوعی در مقیاسی که بسیاری از اقتصاددانان از آن می‌ترسند، جایگزین مشاغل نمی‌شود و در‌حال حاضر فقط تبدیل به یک «ابزار بهره‌روی و بازدهی»‌ برای نیروی کار انسانی شده ا‌ست. پس باید بیاموزیم که در رسته‌های مختلف شغلی چگونه از این ابزار بهره بگیریم تا موفق‌تر شویم و توانایی‌هایمان را توسعه دهیم. سخن پایانی این‌که به‌جای این‌که بنشینیم و نگران باشیم بهتر ا‌ست بپذیریم و بیاموزیم!