مسائل شبهاوتیسم را بشناسیم
سندروم دیجیتال بیبی
در عصری هستیم که فناوریهای نوین و پیشرفته و لحظهبهلحظهی تکنولوژی در تاروپود زندگی ما انسانها رخنه کرده و به بخش جداییناپذیری از تمام جنبههای زندگی ما تبدیل شده است. بهعبارتی، تکنولوژی ما را اسیر خود کرده است؛ بهطوریکه کمتر فردی را میتوان یافت که بدون استفاده از موبایل و وسایل دیجیتالی و بودن در دنیای مجازی بتواند کارهای شخصی و روزانهی خود را انجام داده و اوقات خود را سپری کند. بدیهی است که استفاده از این وسایل محاسن و معایبی دارد که برهیچ فردی پوشیده نیست.
استفاده نوزادان از موبایل
اخیرا هم با واقعیتی دردناک و هولناک روبهرو هستیم و آن قراردادن این وسایل وموبایل در اختیار نوزادان است. به جرأت میتوان گفت که براساس مطالعات گسترده و پژوهشهای علمی معتبر، وسایل دیجیتالی بهجز آسیبهای جدی و متعددی که به رشد جسمی، روانی، کلامی، ذهنی، اجتماعی و...، چه درحال و چه در آینده، به نوزادان و کودکان وارد میکنند، پیامد مطلوب دیگری در بر نخواهند داشت. درواقع آشنایی زودهنگام کودک با دنیای مجازی قبل از ورود و تسلط کودک به دنیای مفاهیم واقعی، بیش از آنکه برای آنان سودمند باشد، زیانآور است.
از دیدگاه روانشناسان و عصبشناسان، موضوع مهم و ضروری در دو سال اول رشد کودکان حرکت و ارتباط است. درواقع آنان معتقدند کودکان تحریکات لازم را از طریق چیزهایی که در دنیای روزمره با آنها روبهرو میشوند، دریافت میکنند. رشد بهنجار دستگاه عصبی، تواناییهای ذهنی و تقویت حواس پنجگانه منوط به یکسری فعالیتهایی است که در اطراف کودک انجام میشود.
پرورش مهارت های نوزادان
حرکت نوزاد شامل بازی با اسباببازیها، چهار دست و پا راهرفتن نوزاد روی چمنها، دویدن، پریدن، پرتابکردن و ... است. ارتباط هم همان رشد کلامی و پرورش هوش کلامی کودک است و شامل صحبتکردن، تکرارکردن، تقلید صدا، گسترش دامنهی واژگان (افزایش خزانهی لغات) و در کل درتعاملبودن کودک با اطرافیان است.
کودکان زیر دوسالی که مبتلا به «سندروم دیجیتال بیبی» یا «شبهاوتیسم» میشوند، بهدلیل اینکه بهشکلی افراطگونه، ساعتهای متوالی را صرف تماشای تلویزیون یا خیرهشدن به گوشی تلفن همراه و ... میکنند و با آنها سرگرم هستند، دچار بیتحرکی شده و از رشد بدنی مناسبی همانند سایر همسنوسالان خود برخوردار نیستند. این کودکان ممکن است علائمی شبیه علائم کودکان با اختلال طیف اوتیسم را (چه درحال و چه در آینده) از خود نشان دهند.
مهارت های ارتباطی کودک
این کودکان دچار تأخیر در گفتار هستند و قادر به برقراری ارتباط کلامی با دیگران نیستند، دامنهی لغات کوذکان ضعیف بوده و کلام آنان طوطیوار، تکراری و کلیشهای است. آنها در زبان درکی و زبان بیانی مشکل دارند و نمیتوانند منظور خود را به طرف مقابلشان برسانند و حتی ممکن است قادر بهدرک و تحلیل منظور صحبتهای دیگران نیز نباشند. از آنجاییکه مهارتهای زبانی- کلامی در زندگی همهی افراد با تعاملات اجتماعی آنان رابطهی تنگاتنگی دارد و نقش مهمی را ایفا میکند، بسیار حائز اهمیت است و عدم وجود چنین مهارتهایی برای آنان در سالهای بعدی رشد، مشکلات اجتماعی عدیدهای را بهوجود خواهد آورد.
بیشتر اوقات و برحسب عادت، تنها والدین هستند که منظورشان را درک کرده و متوجه کلام اشتباه و ناقص آنها میشوند. بنابراین کودک به والدین خود وابسته شده و حتی ممکن است در نبود آنها، علائمی شبیه به اضطراب جدایی را از خود نشان دهند. بهدلیل اینکه مهارتهای دوستیابی و اعتمادبهنفس این کودکان ضعیف است، شاید آنها نتوانند در محیطهای اجتماعی (مانند مهدکودک) حضور یافته و نقش پررنگ و فعالی داشته باشند. همچنین این کودکان ممکن است مشکلات هیجانی (مانند خشم، غم و اضطراب و...) و نیز مشکلات رفتاری (مانندپرخاشگری، ناخنجویدن و...) را از خود نشان دهند.
دکتر سمیه عابدینی مزرعه/ رواندرمانگرتخصصی کودک و نوجوان