ارتش سرخ مهربان
دربارهی سندروم پیش از قاعدگی چه میدانید؟
دکتر ویولت علیپور/ روانشناس
مقابلم نشست. دستهایش روی پاهایش آرام و قرار نداشتند.
من: «می دونی میخوایم در مورد چه چیزی حرف بزنیم؟»
سرش را بلند کرد. گونههایش سرخ شده بود؛ با صدایی آهسته گفت: «بله میدونم، در مورد ارتش سرخ...»
دوباره سرش را پایین انداخت. به دستان بیقرارش خیره شده بود. این بارنوبت من بود که مروری به جلسهی قبل داشته باشم.
من: «خوب بگو ببینم لشکرکشی ارتش سرخ به چه منظوره؟»
با صدای ملایمی گفت: «لشکر میکشند که مواظب فولیکول[1] باشند. همون که نصف آدم رو توی خودش داره؛ همون که قراره با نصفهی دیگهاش که بهش ملحق میشه زایگوت [2]رو بسازه؛ همون سلول تخمی که با هم میشن یه جنین؛ همون جنینی که قراره توی قصری که ارتش سرخ توی رحم (یوتروس[3]) مامانش میسازه، زندگی کنه. همون قصری که جنین 9 ماه در اون رشد میکنه تا بتونه برای ورود به دنیای ما آماده بشه.»
من: «آفرین به تو. چقدر خوب یادته؛ حالا بگو ببینم اگر نصف آدمکها نتونن به هم برسن چی؟ منظورم تخمک و اسپرم ( اووم و اسپرم[4]) هستش.»
سرش را بالا آورد. صدایش این بار بهراحتی به گوش میرسید. درحالیکه نگاهش میکردم، میدیدم که سرخی گونههایش رفته بود؛ انگار رد پای شرمی که از داستانهای عامیانهی جنسی بر صورتش نشسته بود، جای خودش را به یک داستان علمی داده بود که دیگر از بازگوکردنش شرمگین نمیشد.
گفت: «اگه اونها به هم نرسن، تمامی آجرهای قصر به احترامشون میریزن و به صورت آبشاری سرخ از رحم خارج میشن.»
من: «خوب دخترک قشنگم، هر ماه این قصه تکرار میشه و این تکرار شدن به قدمت بشریت سابقه داره. موافقی این جلسه رو در مورد مراسم به استقبال رفتن لشکر سرخ برای همراهی فولیکول صحبت کنیم؟»
با صورتی گشاده و لبخندی بر لب سرش را به نشانهی تأیید تکان داد.
من: «قبل ازشروع دورهی پریود یا عادت ماهیانه، فرماندهی لشکر سرخ برای آمادهکردن سربازاش قوانین سختی رو تعیین میکنه که اجرای این قوانین گاهی پیامدهایی رو برای بدن ما داره. این پیامدها گاهی با نشونههایی همراه هستن که به اون «سندروم پیش از قاعدگی »(پی ام اس[5]) میگن.»
با لبخندی شیطنتآمیز نگاهم کرد و گفت : «اون نصفه آدمه که مثل یه مروارید توی صدف فولیکوله، چقدر مهمه که به خاطرش یه لشکر آمادهی خدمترسونی میشن...»
گفتم: «دقیقا درسته. هر چند گاه آمادهباش و اجرای دستوراتشون قبل از پریود میتونه اثرات ناراحتکنندهای توی روان و بدنمون داشته باشه. شاید آگاهی بیشتر در مورد این دوره بتونه پیامدهای ناراحتکننده روی بدنمون رو کاهش بده.»
در حالی که کنجکاوی در چشمانش پیدا بود، گفت: «می خوام در مورد پیاماس بیشتر بدونم تا بتونم توی لشکرکشی همراهشون باشم و کمکشون کنم؛ دوست دارم به بابام و داداشم در مورد ارتش سرخ بدنم بگم؛ شاید داداشم دیگه بهم نگه چرا بعضی روزهای ماه اخلاقت متفاوت میشه.»
گفتم: «حتما این کار رو بکن. این آگاهی دادن به خودت و دیگران از موثرترین راههای کمک به سربازان دلسوز بدنت هست. قصری که ارتش سرخ میسازه گاهی دو هفته دوام داره و اگر زایگوت (سلول تخم) در اون سکونت نکنه، فرو میریزه تا بتونه دوباره قصری نو برای زایگوت بعدی بسازه.»
پینوشت 1:عادت ماهیانه یا پریود
این داستان براساس گفتوگوی من و یکی از مراجعین نوجوانم نوشته شده است دربارهی دورهی جنسی زنانه که تحت عنوان «عادت ماهیانه»، «پریود» و یا «منس[6]» نامیده میشود.
پینوشت 2:دوره جنسی خانم ها
دورهی جنسی در خانمها بهصورت میانگین 28 روزه است. البته بین 21 تا 35 روز هم میتواند طبیعی باشد. این دوره مراحلی دارد. مرحلهی اول از شروع خونریزی تا 5 روز است که طی این مرحله دیوارهی رحم که برای پرورش زایگوت آماده شده بود، فرو میریزد. مرحلهی دوم از روز 6 تا روز 14 است که طی آن فولیکول و تخمک درون آن رشد میکند. مرحلهی سوم که مرحله تخمکگذاری است و از روز 14 تا روز 28 ادامه دارد. در طی این دوره، تخمک از فولیکول آزاد شده و وارد لوله فالوپ[7] میشود تا در آنجا اسپرم را ملاقات کند.
پینوشت3:سندروم پیش از قاعدگی PMS
سندروم پیش از قاعدگی شامل علائم جسمی از جمله خستگی، درد عضلانی، افزایش وزن در نتیجهی ورم بدن، یبوست، اسهال، جوش و حساسیت پستانها است. علائم روانی و رفتاری ین دوران نیز شامل حالتهای افسردگی، اضطراب، خشم، تحریکپذیری، تغییرات اشتهایی، مشکل در تمرکز و میل به شیرینی خواهد بود.
پینوشت 4:
اگر به خاطر بار فرهنگی عامیانه که بر روی کلمات و اصطلاحات دورههای جنسی خانمها وجود دارد، از کاربرد آنها اکراه دارید، میتوانید از واژههای علمی در محاوره و گفتوگو استفاده کنید که در پاورقی آورده شده است.
پینوشت 5:
در این داستان فرماندهی ارتش سرخ سیستم عصبی مرکزی (هیپوتالاموس و هیپوفیز) و سربازان این ارتش، هورمونها از جمله استروژن و پروژسترون هستند. همچنین میانجیهای شیمیایی همانند پروستاگلاندینها که با انقباض عضلات رحم به خروج باقیماندهی دیوارهی قصر کمک میکنند که این کار معمولا علت بروز دردهای دورهی عادت ماهیانه است.
[1] - فولیکولها (Follicle) کیسههای کوچکی هستند که در داخل تخمدان زنان وجود دارند و در درون آنها تخمک نابالغ قرار داشته که بر اثر هورمونها تا روز 14 دورهی جنسی بالغ شده و از فولیکول آزاد میگردند.
[2] - سلول تخم (Zygote) که از الحاق اسپرم و تخمک ایجاد میشوند
[3] – رحم یا Uterus
[4] - تخمک(Ovum) یا سلول ماده و اسپرم (Sperm) یا سلول نر
[5] - سندروم پیش از قاعدگی یا Premenstrual syndrome
[6] - دورهی پریودی یا Menstruation
[7] - لولههای تخمدان یا Fallopian tube