بهاره طاهری پور |
1402/08/03 |
تأثیر آموزش بر افزایش تعهد در سازمان
رفتار؛ شاه کلیدی در سازمان
همزمان با پایان‌یافتن دوران سلطه‌ی اندیشه‌های کلاسیک و ابزارانگارانه در مدیریت، توجه به انسان و ابعاد وجودی او در مدیریت بیشتر شد و در نتیجه تحقیقات مربوط به رفتار سازمانی عمق بیشتری یافت و قلمرویی با عنوان «اخلاق کاری» در بین بسیاری از اندیشمندان مطرح شد. اخلاق کاری دارای وجوه و جلوه‌های متعددی است که یکی از ابعاد عملی آن «تعهد» نام دارد. این مفهوم که در جریان شناخت و درگیرشدن افراد با سازمان تجلی می‌یابد، در دهه‌ی گذشته جایگاه مهمی را در تحقیقات مربوط به رفتار سازمانی به خود اختصاص داده است.
آن دسته از سازمان‌هایی که به اهمیت نقش منابع انسانی در بهبود بهره‌وری سازمان پی برده‌اند، ارزش نیروی کار متعهد و در صحنه را می‌دانند؛ بنابراین منابع مهم و انرژی‌های فراوانی از مدیریت را صرف ایجاد محیطی می‌کنند که کارکنان بتوانند با حداکثر توان خود، در بهبود عملکرد سهیم باشند. از آنجا که تعهد کاری، عکس‌العمل عاطفی و ذهنی فرد نسبت به کار است، در صورت بالا بودن تعهد سازمانی، مقدار تولید و قابلیت کارآیی افراد بالا می‌رود و فقدان این عامل، عدم رضایت شغلی، پایین‌آمدن وجدان کاری، غیبت‌های مکرر در سازمان و اختلال در سلامت روانی افراد را در پی دارد.
درک فرایند ایجاد تعهد برای سازمان و جامعه مفید است، زیرا علاوه بر آنچه گفته شد، موجب خلاقیت کارکنان، ماندگاری بیشتر در سازمان و قدرت رقابت بیشتر سازمان شده و در عین حال جامعه نیز از بهره‌وری بیشتر سازمان‌ها و کیفیت بهتر محصولات بهره‌مند می‌شود.
از جمله عواملی که در افزایش تعهد سازمانی موثر است آموزش رفتار شهروندی سازمانی است.
رفتار شهروندی سازمانی
«رفتار شهروندی سازمانی» یا «OCB» اصطلاحی است که برای نخستین بار در حدود چهار دهه‌ی قبل مطرح شد. از آن تاریخ تا‌کنون، استفاده از اصطلاح رفتار شهروندی به‌شدت گسترش یافته و فراگیر شده است. رفتار شهروندی سازمانی به مجموعه‌ای از رفتارهای فردی و اختیاری اطلاق می‌شود که به صورت مستقیم و آشکار به وسیله‌ی سیستم رسمی پاد‌اش سازمان تعریف نشده‌اند و در مجموع کارآیی سازمان را افزایش می‌دهند. «اختیاری» بدین معنا که این رفتار جزو شرح وظایف شغلی یا رفتارهای نقشی نیست و در تعهد استخدامی کارمندان قرار نگرفته است و کوتاهی در آن هیچ گونه تنبیهی را به‌دنبال ندارد. رفتار شهروندی سازمانی از رفتارهای فرانقشی، کارآمد و اجتماعی‌مدار است.
عناصر کلیدی رفتار شهروندی سازمانی چیست:
- رفتار شهروندی سازمانی فراتر از آن چیزی است که رسما به وسیله سازمان‌ها مشخص شده است
- رفتار شهروندی سازمانی کاملا اختیاری است
- رفتار شهروندی سازمانی مستقیما به وسیله ساختار رسمی سازمان تأیید و پاد‌اش داده نمی‌شود
- رفتار شهروندی سازمانی برای موفقیت و عملکرد سازمان بسیار مهم و ضروری است
بطور کلی می‌توان رفتارهای شهروندی را در این هفت طبقه‌ی کلی جای داد:
- جوانمردی: به‌معنای تحمل عوارض و مشکلات اجتناب‌ناپذیر کاری بدون اعتراض است.
- رفتارهای کمکی/ ایثار: به معنای کمک‌های داوطلبانه نسبت به دیگران نظیر ایثار، صلح، امید، روحیه‌دادن و جلوگیری از اتفاقات و مشکلات کاری است.
- شرافت شهروندی: مشارکت مسئولانه و علاقه‌مند‌بودن به حیات سازمان را نشان می‌دهد که در‌برگیرنده‌ی سطوح بالایی از تعهد به سازمان است.
- وجدان: شامل رفتار‌هایی فراتر از نیاز‌های شغلی است که به حضور، اطاعت از قوانین و مقررات، مرخصی گرفتن و... برمی‌گردد.
- اطاعت: به معنی پذیرش و درونی‌سازی قوانین، مقررات و دستور‌العمل‌های سازمان است که باعث پیروی صادقانه‌ی فرد، حتی در زمانی است که هیچ نظارتی صورت نمی‌گیرد.
- وفاداری: به‌معنای احساس هویت و پیروی از مدیر و سازمان به صورت کلی و فراتر‌رفتن از علایق گروهی افراد است که شامل جدیت در تبلیغات به نفع سازمان، حمایت از سازمان در مقابل غریبه‌ها، دفاع از آن در مقابل تهدید‌های بیرونی و متعهد‌ماندن به سازمان حتی تحت شرایط مخالف است.
- خودرشدی: شامل فعالیت‌های داوطلبانه‌ی کارمندان برای افزایش معلومات، مهارت‌ها، توانایی‌های شغلی و همگام بودن با آخرین اطلاعات در زمینه‌ی رشته‌ی تخصصی خود است.
تعهد سازمانی
تعهد سازمانی یک مفهوم چند بُعدی است که باعث چندین نتیجه‌ی شغلی مثبت شامل کاهش غیبت و جابه‌جایی، تلاش کاری و بهبود عملکرد شغلی می‌شود. تعهد سازمانی به نیرومندی هویت افراد برای درگیرشدن در یک سازمان اشاره دارد.
ابعاد تعهد سازمانی به این صورت تعریف می‌شود:
- تعهد عاطفی: به‌معنای دلبستگی هیجانی و احساس هویت و درگیری کارمندان در سازمان است که در این شکل از تعهد، کارکنان در سازمان باقی می‌مانند چون «می‌خواهند بمانند».
- تعهد مداوم: در‌بردارنده‌ی هزینه‌های متصور ناشی از ترک سازمان است؛ یعنی تمایل فرد به ماندن در سازمان بیانگر آن است که او به آن کار احتیاج دارد و کار دیگری نمی‌تواند انجام دهد. کارکنان در سازمان می‌مانند چون که «نیاز دارندکه بمانند».
- تعهد هنجاری: الزام و احساس تکلیف به باقی‌ماندن در سازمان را نشان می‌دهد. تعهد هنجاری به احساس الزام کارمند به ادامه‌ی کار در یک سازمان به سبب فشاری که از سوی دیگران بر او وارد می‌شود، اشاره می‌کند. کارمندان در سازمان می‌مانند چون «احساس می‌کنندکه باید بمانند».
ارتباط تعهد سازمانی با رفتارهای شهروندی سازمانی
در پژوهش‌هایی ارتباط رضایت شغلی، درک عدالت و تعهد سازمانی بر رفتارهای شهروندی سازمانی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که فقط تعهد سازمانی با رفتارهای شهروندی سازمانی ارتباط دارد. تعهد عاطفی قوی‌ترین ارتباط را با رفتارهای شهروندی سازمانی دارد. تعهد هنجاری نیز با رفتار شهروندی سازمانی ارتباط دارد، اما نسبت به ارتباط تعهد عاطفی با رفتارهای شهروندی سازمانی ضعیف‌تر است. ارتباط بین تعهد مداوم با رفتارهای شهروندی سازمانی هم ضعیف و حتی منفی است.
بررسی رابطه‌ی هیجانات با رفتارهای کاری داوطلبانه (رفتارهای شهروندی یا ضد‌شهروندی) نشان می‌دهد که هیجان نقشی مرکزی را در رفتارهای داوطلبانه دارد و با دستکاری هیجان می‌توان رفتارهای کاری داوطلبانه را افزایش یا کاهش داد. شرایط شغلی و سازمانی مانند فشار‌های اجرایی، استرس‌های شغلی، بی‌عدالتی و تعهد روان‌شناختی پایین باعث ایجاد عکس‌العمل‌های هیجانی می‌شود. هیجانات منفی باعث افزایش رفتارهای ضد‌شهروندی شده و برعکس، هیجانات مثبت باعث افزایش رفتارهای شهروندی سازمانی می‌شوند.
افزایش تعهد سازمانی با آموزش رفتار شهروندی سازمانی
مطالعات محققان نشان می‌دهد که تعاملات اجتماعی مثبت بر تعهد سازمانی تاثیر می‌گذارند و از آنجا که محتوای اصلی رفتارهای شهروندی سازمانی تعاملات اجتماعی مثبت هستند، می‌توان بر وجود ارتباط بین این رفتار و تعهد سازمانی و از سوی دیگر اثربخشی آموزش این رفتار تأکید کرد.
راه‌های آموزش رفتارهای شهروندی سازمانی
- برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی کافی و مناسب در زمینه‌ی اصول رفتار شهروندی سازمانی در میان کارکنان
- استفاده از بروشور‌ها، پوستر‌ها و عکس‌ها در زمینه‌ی تقویت شاخص‌های رفتارشهروندی سازمانی و مولفه‌های آن در سازمان
- استفاده از مولفه‌های رفتار شهروندی سازمانی در ارزیابی عملکرد کارکنان
- ترویج فرهنگ مشارکتی و کار گروهی
نتیجه‌گیری
همان‌طور‌که اشاره شد، آشنایی با رفتارهای شهروندی سازمانی و مزایای آن و آشنایی با خود و یادگیری مهارت‌های عملی روان‌شناختی باعث افزایش رفتارهای شهروندی سازمانی و افزایش جذابیت محیط کار و سرانجام افزایش تعهد سازمانی می‌شود. در دنیای پرچالش کنونی، سازمان‌ها به منظور رقابت در صحنه‌ی جهانی، ارضای نیازها و انتظارات مشتریان و سازگاری با ماهیت در حال تغییر شغل، در تلاشند تا کارکنانی را به کار گیرند که فراتر از وظیفه و نقش تعیین‌شده در شغلشان عمل کنند؛ بنابراین سازمان‌ها می‌توانند در جهت افزایش سطح تعهد سازمانی، از طریق آموزش رفتار شهروندی در این زمینه اقدام لازم را به عمل آورند.
نوجوانی و هویت‌یابی
شما زمانی بهتر یاد می‌گیرید که کمتر یاد بگیرید
6 فیلم، 6 جهان
مدیریت رابطه با خودشیفته‌ها
ویژه نامه نوروزی مجله موفقیت، شماره 447
ویژه‌نامه‌ی نوروزی مجله موفقیت با حال‌‌و‌هوایی بهاری و در 100 صفحه به همراه مطالبی جدید، جذاب و خواندنی منتشر خواهد شد. در ویژه‌نامه نوروزی، علاوه بر بخش‌های ثابت مجله‌ی موفقیت که شامل بخش های کار، زندگی و پلاس است، حدود 30 صفحه مطالب ویژه‌ی نوروز خواهیم داشت که متناسب با روزهای سال نو همراه مخاطبان خواهد بود تا در تعطیلات عید بتوانند از خواندن آن لذت ببرند.در ویژه‌نامه عید نوروز هدیه‌ای ویژه هم به صورت فایل صوتی و تصویری و فقط برای خریداران ویژه نامه نوروزی موفقیت طراحی و تولید شده که می توانید از آن بهره ببرید.البته عیدی ما به شما ارسال پستی رایگان این ویژ‌ه‌نامه به سراسر ایران خواهد بود.مطالب اختصاصی نوروز در ویژه نامه نوروزی موفقیت اولین عید‌دیدنی نوروز 1403/ روایت رویارویی یک انسان با آدمک روانش بچه‌ها پاشین؛ مهمون داریم!/ پذیرایی عید با چاشنی طنز از دو توریست خارجی در ایام نوروز سالِ نو، منِ نو / تغییر، بهبود و موفقیت نیاز به پشتکار دارد هیچ آگاه‌شدنی بدون درد نیست! / گفت‌و‌گو با «سارا همتی»، بازیگر جوانی که به تازگی سرطان را شکست داد نوروز فنلاندی/ نوروز ما و نوروز آن‌ها فیلم روان‌شناسان یا روان‌فیلمسازان؟ / معرفی فیلم های روانشناسی برای دوستداران روان‌شناسی کتابِ‌ خوب بخوانیم / راهنمای مطالعه کتاب در روزهای نوروز حافظ شیرازی مصنوعی! / اولین گفت‌وگوی تاریخ با حافظ شیرازی تعطیلاتی خوش با تغذیه‌ی سالم / در ایام عید نوروز از جسم خود مراقبت کنیم (چطور در تعطیلات تغذیه سالم داشته باشیم) مدیریت زمان در سال جدید/ ترفندهای علمی زمان­سنجی عالی از کتاب «کِی» نوشته دنیل اچ پینکجدول ویژه و متفاوت مخصوص دورهمی‌های عید با هدیه ویژهبخش زندگی مجله‌ی موفقیتبخش زندگی مجله‌ی موفقیت هم مثل همیشه به مطالبی با زمینه‌ی روان‌شناسی، خودشناسی، سواد رابطه و ... پرداخته است. مطالب بخش زندگی به‌گونه‌ای طراحی و تالیف می‌شوند که برای تمام اقشار و مخاطبان قابل‌فهم باشند و چه متخصصان این علم و چه دوستدارانش بتوانند بهره‌ی کافی را از آن‌ها ببرند.در بخش زندگی مجله موفقیت این مقالات برای خوانندگان فهیم مجله موفقیت آماده شده اند: روان‌تحلیلی و سلامت روانی/ 16 نشانه‌ی سلامت روان از دیدگاه نانسی مک‌ویلیام روان‌شناسی تجمل‌گرایی/ تجزیه و تحلیل رفتار افرادی که تمایل به خرید کالاهای گران قیمت دارند نیاز به تفریح / کوچک‌ترین رفتار پدر و مادر ممکن است بزرگ‌ترین تاثیرات را بر فرزندشان بگذارد بُکُش و خوشگلم کن!/ بررسی دلایل گرایش افراطی به عمل‌های زیبایی دی شد و بهمن گذشت، وقت نوشتن رسید!/ سه تکنیک کاربردی نوشتاردرمانی برای ایجاد تغییر در سال جدید آرامش در طوفان/ چگونه در زمان بحران بر خود مسلط باشیم؟ جلوی ضرر رو از هر جا بگیری منفعته! / خطای EOC یا سوگیری «تعهد به خطا» با یک ‌دنده پیش نروید!/ درباره‌ی وضعیت «بودن» یا «انجام» چه می‌دانید؟ تربیت با AI / هوش مصنوعی، پلی میان تربیت مدرن و سنتی عیدِ آدم کجاست؟/ تجربه ی مادرانگی روزی که می‌خواستم زنده بمانم/ تجربه‌ی بیماری هر مهاجر قصه‌ای دارد/ چند روایت از چند مهاجر جایی به جز خانه / چرا نوجوانان دوست دارند ساعت‌های زیادی را خارج از خانه سپری کنند؟ پنج بذر برای مدیریت رفتار/ چطور با پرورش هوش‌هیجانی، پرخاشگری را در نوجوانم کاهش و سازگاری را افزایش دهم؟ کودک کتابخوان / عوامل موثر بر عشق به مطالعه در کودکبخش کار مجله‌ی موفقیتبخش کار مجله‌ی موفقیت در سال‌های اخیر عموما به مسائل مربوط به داستان برندهای مختلف، کسب‌و‌کار، نیروی انسانی، بازاریابی و فروش، اصول مذاکره، مدیریت و سواد مالی و ... می‌پردازد. در این شماره هم با مقالاتی از این دست در اختیار خوانندگان موفقیت خواهد بود:• نتفلیکس؛ ماراتن فیلم و سریال در خانه/ مدل‌های کسب‌وکار به سبک نتفلیکس• محصولات عالی هم شکست می‌خورند! / روش‌های بازاریابی و فروش ویژه‌ی کسب‌و‌کارهای خانگی• تاثیر بیوریتم بر رفتار سازمانی / توصیه‌هایی عملی برای مدیران در جهت بهینه‌سازی عملکرد کارکنان بر اساس بیوریتم• مخاطبان باهوشند! / از کمپین خوب تبلیغاتی تا خودزنی به وسیله‌ی آمارسازی• اطلاعات مهم است! / 4 مدل اطلاعاتی در مذاکره براساس پنجره‌ی «جو – هری»• انسانِ واقعی، هوشِ مصنوعی/ نکاتی پیرامون هوش مصنوعی و منابع انسانیبخش پلاس مجله‌ی موفقیتدر بخش پلاس این شماره مجله موفقیت میزبان دو زن موفق در دو عرصه‌ی متفاوت بوده‌ایم؛ زنانی که توانسته‌اند علی‌رغم محدودیت‌های موجود، راهشان را به سوی موفقیت باز کنند و در حیطه‌ی تخصص خود بدرخشند.همچنین بخش‌های ثابت بخش پلاس موفقیت که شامل داستان‌های شیوانا و پیام های موفقیت (فال موفقیت) است هم در این بخش گنجانده شده است.همچنین همانطور که مخاطبان وفادار موفقیت می‌دانند، در هر شماره از مجله موفقیت، مسابقه‌ی داستان کوتاهی برگزار شده و هر شماره، برندگانی داشته است که هدایای نفیسی را هم دریافت کرده‌اند. در ویژه نامه‌ی نوروزی موفقیت، سه داستان برگزیده‌ی نهایی مسابقات داستان کوتاه امسال مجله موفقیت معرفی شده‌اند که می‌توانید داستان‌هایشان را در بخش پلاس ممجله موفقیت بخوانید.مطالب بخش پلاس مجله موفقیت شامل این موارد است:• اینجا بساط عشق گسترده است/ راه و رسم زندگی تیتر: بیم‌ و امید‌های آینده‌ی ایران• روامداری؛ راز ماندگاری ایران در قرون و اعصار• بدو مریم، بدو / گفت‌وگو با «مریم طوسی»، سریع‌ترین دختر تاریخ ایران• «شاهزاده‌ی ایرانی» و چالش‌هایش / گفت‌و‌گو با «لیدا محمودی»، مدیرعامل موسسه‌ی فرهنگی آوای موج کتاب• فیلم‌هایی که حرفی برای گفتن دارند/ تحلیل روان‌شناختی دو فیلم از برترین فیلم‌های سینمایی در سال گذشته‌ی ایران و جهانراه‌های ارتباط با ما:سایت موفقیت به آدرس www.movafaghiat.comواتس‌اپ و تلگرام: 0135708-0990تلفن: 22183030-021
مشاهده جزئیات
