هفت نکته برای پایان‌دادن به اهمال‌کاری

والدینی که کودکان مبتلا به اختلال یادگیری دارند، معمولا از اهمال‌کاری‌های مکرر فرزندشان، به‌خصوص در انجام تکالیف مدرسه، شاکی هستند. گاهی اوقات این والدین، حتی بدون آنکه خود متوجه باشند، مانند «پلیس مشق» عمل می‌کنند؛ در لحظه‌ای تنش بالا می‌رود، مشاجرات افزایش می‌یابد و قبل از آنکه بدانند، فرزندشان را به تنبلی و بی‌علاقگی محکوم کرده‌اند. روش‌هایی برای مقابله با این نوع اهمال‌کاری‌ها توصیه شده است؛ روش‌هایی مانند اینکه تکالیف را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید، برنامه‌ای برای ساختاربندی و پشتیبانی داشته باشید، اولویت‌بندی کنید و بیشتر از یک بار برای هر کار اصرار نکنید. البته که این روش‌ها درست و کارآمد هستند، اما نه برای کودکان مبتلا به اختلال یادگیری.

علت چیست؟

تمام طول روز حضور در مدرسه برای کودکانی که مشکلات یادگیری دارند، می‌تواند بسیار خسته‌کننده باشد؛ انجام تکالیف مدرسه در خانه نیز بدتر! علاوه بر احساس ناامیدی و خستگی، اضطراب هم نقش بزرگی در اهمال‌کاری آن‌ها دارد. تکالیف مدرسه موجب نوعی واکنش احساسی می‌شود و همین واکنش هم اهمال‌کاری و فرار از انجام آن‌ها را در پی دارد.

استرس و اضطراب معمولا فراتر از مهارت‌های مقابله‌ای و به‌صورت درکی از خطر تعریف می‌شود. نکته‌ی مهم این است که استرس نوعی احساس است. در واقع مسئله این است که کودک چه احساسی به کاری که باید انجام دهد، دارد. اکثر ما افکار منفی بسیاری نسبت به خود داریم؛ افکاری مانند «هیچ‌وقت نمی‌توانم همه‌ی مردم را راضی کنم» یا «من به‌اندازه‌ی کافی خوب نیستم». اگر درک کنیم که کودکان هم چنین تفکراتی نسبت به خود دارند، می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم افکاری مثبت‌تر را جایگزین کنند.

مدیریت اهمال‌کاری

در ادامه، هفت نکته برای پایان‌دادن به اهمال‌کاری‌های کودکان را با هم مرور می‌کنیم:

۱. افکار منفی کودک خود را کشف کنید

برخی افکار معمولا در همه‌ی ما یکسان هستند؛ افکاری مانند: «هیچ‌وقت نمی‌توانم کاری را به‌تنهایی انجام دهم»،‌ «من خیلی کند‌‌‌ذهن هستم»، «اگر این کار را به‌خوبی انجام ندهم، دچار مشکل می‌شوم»، «مردم همیشه از من انتظارات بیش‌ازحد دارند» و... . سعی کنید احساسات فرزند خود را کشف کنید. حتی اگر موافق احساسات او نیستید، باز هم تشویقش کنید تا آن‌ها را شرح دهد.

۲. در صورت لزوم، صحبت را به تعویق بیندازید

اگر فرزندتان آشفته و ناراحت است، بهتر است حرف‌زدن با او را به فرصتی دیگر موکول کنید. اجازه دهید بداند اگر او کمی آرام‌تر شود، همه‌چیز بهتر خواهد شد. او را به انجام کارهایی که موجب آرامش و خونسردی‌اش می‌شوند، تشویق کنید. پیشنهاد ما انجام مدیتیشن قبل از خواب است. مدیتیشن می‌تواند در بهبود مهارت‌های خودیاری و افزایش آرامش کودک تاثیر بسزایی داشته باشد. همچنین کارهایی مانند چند نفس عمیق کشیدن، خوردن میان‌وعده،‌ گوش‌دادن به موسیقی و... می‌توانند تکنیک‌های موثری باشند.

۳. به کودک خود کمک کنید تا باور کند که درک می‌شود

حتی اگر با نظرات و افکار او موافق نیستید، باید این احساس را در کودک خود ایجاد کنید که در هر صورت او را درک می‌کنید. پس از اینکه کودکتان از این موضوع اطمینان حاصل کرد، او را به تغییر افکارش ترغیب کنید. می‌توانید به او بگویید: «می‌دانم فکر می‌کنی از پس از این کار برنمی‌آیی؛ اما این را هم می‌دانم قبلا که با چالش‌های بزرگی روبه‌رو می‌شدی، با خودت می‌گفتی اگر فقط کمی بیشتر تلاش کنی، موفق خواهی شد. به این صورت متوجه می‌شدی آن‌قدرها که فکر می‌کردی، سخت و غیرممکن نبود.»

۴. برنامه‌ی ساده‌ای داشته باشید

از فرزند خود بپرسید آیا برنامه‌ای برای بهبود اوضاع دارد؟ اگر برنامه‌ای نداشت، گزینه‌هایی مانند تعیین محدوده‌ی زمانی معقول برای انجام تکالیف و وظایف یا صحبت با معلم را پیشنهاد دهید. درصورتی‌که نتوانست از خود دفاع کند، خودتان با معلم صحبت کنید تا در صورت امکان، کمی تکالیف و وظایف او را تغییر دهد. برای مثال، به فرزند شما اجازه دهد هرچقدر که توانایی دارد، تکالیفش را انجام دهد و نه بیشتر و... . بهتر است این موارد را به‌صورت کتبی درخواست کنید؛ چراکه اغلب بچه‌ها باور دارند معلمشان چیزی را که کامل نباشد، قبول نمی‌کند.

۵. در صورت پیشرفت،‌ به کودکتان پاداش دهید

کودکان زیادی وجود دارند که از شنیدن «بایدها...» خسته و دل‌زده هستند. شما باید بپذیرید که انجام تکالیف مدرسه سخت است و هیچ‌وقت آن را انکار نکنید. بنابراین در میان انجام تکالیف، زمانی را برای سرگرمی و استراحت برای کودک خود در نظر بگیرید. حتی اگر زمان‌های انجام تکالیف کوتاه باشند، بهتر از این است که زمان زیادی او را مجبور به انجام تکالیف مدرسه کنید، اما درنهایت هیچ نتیجه‌ای نگیرید. در این صورت فرزند شما به احتمال زیاد متوجه می‌شود انجام تکالیف مدرسه چندان هم ترسناک نبود. اما هرگز در افزایش زمان‌های انجام تکالیف عجله نکنید یا برای این کار به او فشار وارد نکنید. پس از اینکه عادات کاری او کمی بهتر شد، سعی کنید کم‌کم زمان انجام تکالیف را بیشتر کنید. دقت کنید این کار حتما باید در ضمن داشتن زمان استراحت و سرگرمی انجام شود.

۶. انتظارات خود را کنترل‌ کنید

ترس از عدم موفقیت و احساس بی‌کفایتی، افکاری عادی هستند. کودک شما ممکن است نگران باشد که اگر کاری را درست انجام دهد، انتظارات والدین نیز افزایش یابد. بنابراین، باید سعی کنید انتظاراتی واقع‌بینانه داشته باشید. به این توجه کنید که کودکتان دقیقا از کجا شروع کرده است، نه جایی که شما دوست داشتید تمام شود!

۷. فرزند خود را تحسین کنید

کودکتان را برای تلاش‌هایش تحسین کنید، نه نتیجه‌ای که می‌گیرد. اگر متوجه باشید که طفره‌روی‌های کودکتان در جهت مقابله با اضطراب است، احتمالا وقتی با اهمال‌کاری‌های او در کارها و تکالیفش مواجه می‌شوید، کمتر عصبی خواهید شد. این استراتژی را در پیش بگیرید، چون نتیجه‌ی دوسربرد دارد. به یاد داشته باشید که کودک شما مجبور نیست احساس گناه داشته باشد یا از مشکلات احتمالی بترسد. به‌هرحال برخی از کارها انجام می‌شوند، اما در این میان شما می‌توانید به‌جای پلیس مشق، پدر یا مادری حامی باشید.

نویسنده : اعظم امراه‌نژاد