چرا تنوع سنی یک نقطه قوت در کار است؟

لزومی ندارد نسل‌های مختلف در محیط کار با هم درگیر شوند. اما ارتباط و همکاری در گروه‌های کاری با سنین مختلف می‌تواند مزایای فراوانی داشته باشد. گزارش‌های زیادی راجع به اختلاف و سوءتفاهم بین نسل‌ها در محیط‌های کاری وجود دارد. انتظارات گوناگون درباره‌ی شیوه‌ی کارکردن و بازخورد آن و جنگ قدرت بین کارکنان تازه‌وارد و کارمندان باسابقه، کلیشه‌های سنی‌ای هستند که فرصت‌ها را برای افراد پیر و جوان محدود می‌کنند. این‌ها واقعیت دارند، اما از بُعد دیگر این ماجرا و از دیدگاه حرفه‌ای، تنوع سنی در نیروی کار می‌تواند منجر به تشکیل گروه‌های کاری باهوش‌تر، محصولات بهتر و آموزش دوطرفه شود که یادگیری کلی را به دنبال دارد. از بُعد حرفه‌ای، روابط بین جوانان و افراد سالمند، شادی و پیوند اجتماعی را ارتقا می‌دهد، رضایت شغلی بیشتری را فراهم می‌کند و منجر به بروز افکار تازه درباره‌ی اهداف و اولویت‌های شغلی نیز می‌شود.

فواید ارتباط بین نسل‌ها در کسب‌و‌کار

بر اساس مطالعات، اختلاف بین نسل‌ها اگر آگاهانه و متفکرانه هدایت شود، یک مزیت در محیط کار به شمار می‌آید. محققان و نویسندگان زیادی اذعان دارند که اختلاف بین نسل‌ها یک امتیاز مثبت است، نه منفی. در ادامه به برخی از فواید آن اشاره می‌کنیم:

• گروه‌های کاری با تنوع سنی گوناگون، نتایج بهتری را تولید می‌کنند.

تحقیقات نشان می‌دهند گروه‌هایی که از تنوع سنی و فرهنگی مختلفی برخوردارند، در مقایسه با آن‌هایی که فاقد این تنوع هستند عملکرد بهتری دارند. قابل‌درک است که افراد با هویت‌ها و سوابق گوناگون، دیدگاه‌ها، ایده‌ها و روش‌های مختلفی نیز در برخورد با مشتری، ارباب‌رجوع و دیگر مخاطبان خود دارند و همین تنوع به حصول نتایج بهتر کمک می‌کند. همین اتفاق در مورد تنوع سنی نیز صدق می‌کند، چرا که افراد جوان و سالمند اغلب مهارت‌ها و روش‌های متفاوت اما مکملی برای حل مشکلات دارند.

تیمی که هم‌زمان هوش ثابت و سیال را در اختیار دارد، از مزایای فراوانی برخوردار است. «آرتور بروکس»، استاد دانشگاه هاروارد و نویسنده‌ی کتاب «از قدرت به قدرت» می‌گوید: «وقتی جوان هستید می‌توانید به‌سرعت مشکلات را حل کنید. وقتی سنتان بالاتر می‌رود دیگر می‌دانید کدام مشکلات ارزش حل‌کردن را دارند.»

دوستی با سنین مختلف در محیط کار می‌تواند با ایجاد سرمایه‌ی اجتماعی و رفع مشاجرات بین نسل‌ها، عملکرد کاری را تقویت کند.  

• ارتباط با کارمندان باسابقه موجب کاهش مشکل سن‌گرایی می‌شود.

محققان می‌گویند ارتباط بین نسل‌های مختلف می‌تواند تعصبات سنی را کمتر کند. جوان‌ترها هر چقدر ارتباط بیشتری با پیش‌کسوتان داشته باشند، کمتر نگران بالا‌رفتن سن خود می‌شوند و سن‌گرایی آن‌ها کاهش می‌یابد. برخی محققان معتقدند تصاویر مثبت افراد در تلویزیون، سینما، رسانه‌ها و تبلیغات نیز همین تاثیر را دارد. هر دو نوع این ارتباطات، خواه در زندگی واقعی و خواه در رسانه‌ها، موجب تغییر کلیشه‌ها و نهایتا رفتار ما با جوانان و سالمندان خواهد شد.

• ارتباط از طریق سن می‌تواند ما را از ابعاد دیگر نیز به یکدیگر پیوند دهد.

جمعیت جوان امروز در مقایسه با سالمندان تنوع زیادی از حیث نژاد، اصالت، جنسیت و آمادگی برای روابط زناشویی دارند. ازاین‌رو، تنوع سنی در محیط کار به‌احتمال‌قوی بازتاب افزایش تنوع در تمامی ابعاد دیگر نیز هست. رابطه‌ای که فراتر از این اختلافات شکل می‌گیرد می‌تواند با تمام انواع دیگر تعصبات نیز مقابله کند.

• ارتباط با نسل‌های دیگر می‌تواند حس هدفمندی و نقش ما را در محیط کار تغییر دهد.

وقتی جوان‌تر بودم، برای پیدا‌کردن یک مشاور حساسیت زیادی به خرج می‌دادم. به‌عنوان یک دانشجو به دنبال افراد تحصیل‌کرده بودم و بعدها متوجه شدم که والدین خودم هم می‌توانستند راهنمای من باشند! وقتی سرکار رفتم، به دنبال الگوبرداری از خانم‌هایی بودم که به نظر می‌رسید هم‌زمان از پس کار و خانواده و فرزند برآمده‌اند. علی‌رغم اینکه من دوستان و همکارانی هم‌سن‌و‌سال خودم داشتم، دوستی با پیش‌کسوت‌ها برایم اتفاق ویژه‌ای بود.

تا اینکه به سن چهل‌سالگی رسیدم و چیزهایی در من تغییر کرد. جاه‌طلبی من برای بالاتر رفتن کم‌رنگ شد و درگیر مسائل پیچیده‌ای شدم. این فکر که من چرا اینجا هستم، مرا به جایی برد که در مرحله‌ی بعدی باید می‌رفتم. حالا به دنبال راهنمایی دوستان جوان‌تر بودم که دنیا را از ابعاد تازه می‌دیدند و کمک می‌کردند خودم را به‌روزرسانی کنم.

اکنون درعین‌حال که عمیقا به یادگیری و رشد در زمینه مهارت‌های کاری خود متعهد هستم، بخش زیادی از رضایت شغلی من ناشی از ابزار، قدرت و شبکه‌هایی است که طی دهه‌ها کار‌کردن آن‌ها را به‌دست آورده‌ام. در سال‌های اخیر، از مدیران با تنوع فکری گوناگون و نقش‌های مربیگری آن‌ها (به‌صورت رسمی و غیررسمی) حمایت کرده‌ام و هم‌زمان به دنبال روش‌های مختلف برای همراهی و یادگیری از جوان‌هایی هستم که فرضیه‌های مرا به چالش می‌کشند و ارتباطم را با مسائل روز حفظ می‌کنند.

چگونه از فواید این تنوع سنی بهره ببریم؟

حال چگونه می‌توانیم از این فواید بهره‌مند شویم و به دام مشکلاتی که اختلاف سنی ایجاد می‌کند نیفتیم؟ آنچه من از بالاترین تاثیر و رضایت فردی ناشی از تنوع سنی آموخته‌ام را در ادامه آورده‌ام؛ به همراه توصیه‌هایی که از آن طریق می‌توانید بهره‌ی بیشتری از کار و زندگی‌تان ببرید:

• نزدیک شوید.

‌وقتی فرد جوان یا پیش‌کسوتی را در محیط پیرامون خود پیدا نمی‌کنید، نزدیک‌شدن به آن‌ها سخت می‌شود. حتی در محیط‌های کاری که در آن‌ها تنوع سنی وجود دارد ما اغلب جذب هم‌سالان خود می‌شویم. «مگان گرهارت»، کارشناس مشاغل چند نسلی، می‌گوید: «تحقیقات نشان می‌دهند که جوانان مخصوصا ترجیح می‌دهند با هم‌سن‌و‌سال‌های خودشان کار کنند. افراد پیش‌کسوت نیز برای دوست‌نشدن با آن‌ها دلایل خودشان را دارند. کارکنان وقتی سلسله‌مراتب سازمانی را طی می‌کنند، مسئولیت‌ها و درخواست‌هایشان افزایش یافته و زمان و علاقه‌شان برای ارتباط با جوان‌ترها کاهش می‌یابد. همین عامل طبیعتا موجب چند‌قطبی‌شدن سن در سازمان‌ها می‌شود.»

• یک همکار مسن‌تر یا جوان‌تر از خودتان پیدا کنید.

در تیم کاری ما همه هستند، با حضور دو مدیر از دو نسل متفاوت که به‌صورت اشتراکی در راس قرار گرفته‌اند. یکی از برنامه‌هایی که روی آن کار می‌کنیم هم همین است. این مدیران تعمدا گروه‌هایی با سنین متفاوت را تشکیل می‌دهند و آن‌ها را به سراغ مردم کوچه و خیابان می‌فرستند. هدف این است که یکی از آن‌ها بتواند با افراد مختلف ارتباط بهتری برقرار کند.

• به تفاوت‌های سنی احترام بگذارید و نقاط اشتراک را پیدا کنید.

سالی که ما در آن متولد شده‌ایم تاثیر زیادی روی نگرش ما به جهان، تکنولوژی و تاثیرهای اجتماعی و افرادی که در گروه همسالان ما قرار می‌گیرند می‌گذارد. وقتی به واسطه‌ی علائق و پروژه‌های مشترک با دیگران ارتباط برقرار می‌کنیم، از تفاوت‌های یکدیگر به‌گونه‌ای یاد می‌گیریم که کمک می‌کند عملکرد بهتری در کار و زندگی داشته باشیم.

• دوستان جوان‌تر و مسن‌تر خود را خارج از محیط کار دور هم جمع کنید.

من و مادرم نزدیک به بیست سال است که میزبان برنامه‌های دوستیابی و مدیران شغلی هستیم. اگر یک گروه، انجمن، باشگاه کتاب‌خوانی یا گروه کوهنوردی را هدایت می‌کنید، تیم خود را با فردی بیست سال جوان‌تر یا مسن‌تر از خودتان ببندید. به‌این‌ترتیب با دستیابی به نگرش‌های تازه و تجربه‌های زیست‌شده، کمتر احساس انزوا خواهید داشت و شبکه‌ی فردی و حرفه‌ای خود را گسترش خواهید داد.

• برای حضور هر سن و سالی اشتیاق نشان دهید.

در سال 2016 خانم «جینا پل» اصطلاح «Perennial» را برای توصیف افرادی که انتظارات نسل‌ها را به مبارزه می‌طلبند ابداع کرد؛ افرادی از تمام سنین که در زمان حال زندگی می‌کنند، از وقایع روز دنیا اطلاع دارند، با تکنولوژی روز همراهی می‌کنند و از هر سن و سالی دوستانی برای خود دارند.

• قدرت خود را تقسیم کنید.

وقتی صحبت از تفاوت سنی به میان می‌آید، آنچه دیده می‌شود این است که در بیشتر محیط‌های شغلی یکی از بزرگان، تمام تعادل محیط را بر هم می‌زند، قدرت فقط روی تجربه او متمرکز می‌شود و سِمَت‌های بالا را هم به افراد مسن‌تر می‌دهند. من یاد گرفتم که قدرت باید تعدیل شود. اگر قرار است افراد ما را هم‌سن‌و‌سال خود ببینند، باید تعادل در گفت‌وگو را نیز رعایت کنیم؛ وگرنه افراد گمان می‌کنند قدرت فقط در اختیار ماست.

جمع بندی :

من مدام از خودم و همکارانم سوال می‌کنم که برای بهره‌مندی بهینه از تنوع سنی در نیروی کار چگونه می‌توانیم همه چیز را تغییر دهیم. چگونه می‌توانیم با یک همکار جوان‌تر یا مسن‌تر کار کنیم، به‌گونه‌ای که شغل خود را به لحاظ حرفه‌ای و در جامعه ارتقا دهیم. ما مدام به این فکر می‌کنیم که چگونه می‌توانیم لحظات مشترک بیشتری را برای نسل‌های مختلف در زندگی خود خلق کنیم.

مارسی آلبوهر/ نویسنده

سولماز فروتن/ مترجم