مونا گوشه |
1402/03/01 |
خشم آن قدرها هم که فکر می‌کنیم مخرب نیست
از خشم خوب تا خشم بد
در محیط کار بدترین رفتار هم که با او می‌شود، با خنده از آن موقعیت عبور می‌کند. در خانه، شوهر ایرادگیرش که به بهانه‌جویی‌های بی‌حسابش می‌پردازد، باز با شوخی و خنده از آن می‌گذرد و می‌گوید: «این هنر منه که می‌تونم تو اوج عصبانیت هم خودم بخندم و هم دیگرانو بخندونم.» و در ادامه جمله‌ی معروف «خنده بر هر درد بی‌درمان دواست» را هم می‌گذارد تنگش و خیلی خرسند و راضی چشم می‌دوزد به صفحه‌ی مانیتور.
می‌گویم: «ولی خیلی جالب است که حتی در جلسه که با هم صحبت می‌کنیم، وقتی از توهین‌هایی که وسط بگومگو با همسرت شنیده‌ای حرف می‌زنی، می‌خندی، در حالی که موضوع صحبت هیچ خنده‌دار نیست!»
اندکی مکث می‌کند و می‌گوید: «به‌نظرم این‌طور از خودم مراقبت می‌کنم تا عصبانی نشوم.»
می‌پرسم: «اگر عصبانی شوی چه می‌شود؟»
می‌گوید: «همیشه در خانه‌ی ما بدترین چیز این بود که کسی عصبانی شود. هیچ‌کسی حق نداشت از موضوعی خشمگین شود، چون این یعنی که ما همدیگر را دوست نداریم و در نتیجه، دیگر یک خانواده نیستیم. مادرم همیشه می‌گفت که اعضای یک خانواده هیچ‌وقت از هم عصبانی نمی‌شوند و باید همیشه با خنده و خوش‌رویی با هم صحبت کنند.»
گفتم: «پس احساس خشم در خانه‌ی شما با این توصیفی که کردید، هیچ‌وقت قابل پذیرش نبود؟»
گفت: «نه، هرگز... من هیچ‌وقت به خودم حق ندادم که می‌توانم خشمگین هم باشم و اگر در درونم بنا به موقعیت‌های مختلف، غرشی را احساس کردم، آن را در همان لحظه سرکوب و خاموش کردم و فروخوردم.»
این در حالی‌ست که هیجان خشم از مهم‌ترین و اصلی‌ترین هیجان‌های ماست و در موقعیت‌هایی که حقی از ما ضایع می‌شود یا مورد بی‌احترامی و بدرفتاری واقع می‌شویم، خواه‌ناخواه تجربه‌اش می‌کنیم.
اشتباه رایجی که وجود دارد این است که خشم و پرخاشگری یکسان تلقی می‌شود. در حالی که می‌تواند لزوما این‌طور نباشد. خشم یکی از احساسات ماست که با نشانه‌های بدنی در ما ظاهر می‌شود. مثلا آدم‌های خشمگین ممکن است قدری بدنشان گرم‌تر شود. عضلاتشان منقبض، تنفس شدیدتر و ضربان قلبشان بالاتر رود. ولی در این شرایط باز هم می‌توانیم رفتار پرخاشگرانه نداشته باشیم.
«خشم» یک احساس طبیعی و حتی در مواقعی کاملا سالم است و این «شیوه‌ی ابراز خشم» است که می‌تواند پرخاشگرانه یعنی به‌همراه توهین، تحقیر، تهدید، سرزنش و بدرفتاری فیزیکی باشد یا نباشد.
پس تفاوت بسیار مهمی بین «خشم سالم» و «خشم ناسالم» وجود دارد.
تفاوت خشم سالم و خشم ناسالم
خشم سالم در واقع طبیعی‌ترین احساسی است که شما می‌توانید تجربه کنید؛ مثل وقتی که حقی از شما ضایع می‌شود یا مورد بی‌انصافی قرار می‌گیرید. گاهی وضعیتی پیش می‌آید که هیچ اختیار و کنترلی بر روی آن ندارید و طبیعی است که میزانی از احساس خشم را تجربه کنید. شاید وجود این هیجان حتی به شما جرات بیشتری دهد که بتوانید برای رسیدن به حق خود قدمی جسورانه بردارید. در حالی که مراقب هستید که پا روی حقوق طرف مقابل نگذارید.
خشم ناسالم در واقع خشمی است که روی احساسات دیگری را می‌پوشاند، ولی به‌دلایل متعدد، ما گاهی راحت‌تر هستیم که خشم خود را به شیوه‌ای پرخاشگرانه بروز دهیم.
به‌عنوان مثال، والدی را تصور کنید که با فرزند خردسالش کنار خیابان در حرکت است؛ ناگهان فرزندش به‌دنبال توپی که از دستش رها می‌شود به وسط خیابان می‌دود و والد وحشت‌زده او را می‌گیرد و یک فریاد بلند بر سر او می‌زند...
اگر چه رفتار پرخاشگرانه‌ی او را دیده‌ایم و ممکن است والد حتی ابراز کند که من از دستت عصبانی شدم و کلی هم بدوبیراه نثار فرزندش کند، اما قابل حدس است که ترس و وحشت، احساس اولیه‌ی مرتبط با این موقعیت می‌تواند باشد که فرد با عصبانیت، آن را سر بچه‌اش خالی می‌کند؛ به‌جای اینکه ترس و وحشت خود را به‌شکلی سالم ابراز کند.
یا یک زوج را تصور کنید که به‌دلایل کاری از یکدیگر دور هستند، دوری و دل‌تنگی فراوانی را تحمل کرده و با کوچک‌ترین حرفی با هم دعوا می‌کنند. احتمالا خشم اینجا احساس دل‌تنگی یا غم فراق را پوشش می‌دهد. این‌گونه خشم‌ها ناسالم هستند.
دسته‌ای دیگر از خشم‌های ناسالم، ناشی از بایدها و نبایدهای سخت‌گیرانه‌ای است که برای خود یا از آن بدتر، برای دیگران گذاشته‌ایم. فکر می‌کنیم که دیگران موظف هستند حتما از بایدها و نبایدهای ما پیروی کنند و اگر نکنند، باید با آن‌ها برخورد شدیدی کنیم که به راه راست هدایت شوند. این شیوه‌ی تفکر و پردازش موقعیت‌ها هم اغلب می‌تواند برانگیزاننده‌ی شدت بالایی از خشم باشد. در حالی که با تعدیل انتظارات از خود یا از دیگران، می‌توانید از شدت خشمتان به‌اندازه‌ی قابل توجهی بکاهید.
ممکن است بگویید که همه‌ی این باید و نبایدها هم ناکارآمد نیستند. دقیقا همین‌طور است. به‌عنوان مثال، قوانین راهنمایی و رانندگی کاملا بجا و منطقی هستند و به نفع کل افراد جامعه. با این حال عده‌ای همیشه با سرعت غیرمجاز حرکت کرده یا ورود ممنوع می‌آیند و حق دیگران را ضایع می‌کنند. تا اینجای کار، تجربه کردن قدری احساس خشم که با موقعیت تناسب دارد، قابل درک است. اما از یک حدی بیشتر، می‌تواند خطرناک باشد. احتمالا شما هم مثل من شاهد کشمکش‌های خیابانی بوده‌اید. این اتفاق، اغلب ناشی از این است که من می‌خواهم دیگران را تغییر دهم و متقاعد کنم که باید طبق باور من رفتار کنند. همین‌جای کار اگر بپذیریم که ما قدرت تغییر دیگران را نداریم و نهایت کاری که می‌توانیم انجام دهیم، این است که افراد را با پیامدهای طبیعی تصمیماتشان مواجه سازیم، توانسته‌ایم به‌میزان قابل‌توجهی از شدت خشم ناسالم، که از میل به کنترل دیگری یا غلبه بر دیگری می‌آید، بکاهیم.
در مثال بالا مثلا ممکن است اگر به عدم ورود به خیابانِ ورود ممنوع پایبندیم و خودمان همیشه رعایت می‌کنیم، مقابل فردی که ورود ممنوع آمده بدون فحاشی و خشونت بایستیم و البته که لازم است مسئولیت این انتخاب را نیز قبول کنیم.
بنابراین ما نمی‌خواهیم کاری کنیم که اصلا خشم نداشته باشیم بلکه می‌خواهیم خشم سالم و ناسالم را از هم جدا کنیم؛ نیاز پشت خشم سالم را شناسایی کنیم و در صورت امکان در جهت برآورده شدن آن نیاز قدم برداریم. همچنین مهارتمان در شیوه‌ی ابراز خشم را می‌توانیم تقویت کنیم.
پذیرش و ابراز خشم
«مارشال روزنبرگ» در کتاب «موهبت شگفت‌انگیز خشم» چهار مرحله برای پذیرش و ابراز کامل خشم بیان می‌کند:
- تشخیص محرک خشم (مثلا فردی که ورود ممنوع می‌آید و قانون را نقض می‌کند)
- تشخیص و تفکیک محرک از علت خشم (باید همه قانون را رعایت کنند، من باید این آدم را ادب کنم، او باید بفهمد که اینجا شهر هرت نیست و...)
- تشخیص نیازهای زیر احساس خشم اولیه (نیاز به نظم و نیاز به قدرت و سلطه که می‌تواند هیزم آتش خشممان باشد)
نوجوانی و هویت‌یابی
شما زمانی بهتر یاد می‌گیرید که کمتر یاد بگیرید
6 فیلم، 6 جهان
مدیریت رابطه با خودشیفته‌ها
ویژه نامه نوروزی مجله موفقیت، شماره 447
ویژه‌نامه‌ی نوروزی مجله موفقیت با حال‌‌و‌هوایی بهاری و در 100 صفحه به همراه مطالبی جدید، جذاب و خواندنی منتشر خواهد شد. در ویژه‌نامه نوروزی، علاوه بر بخش‌های ثابت مجله‌ی موفقیت که شامل بخش های کار، زندگی و پلاس است، حدود 30 صفحه مطالب ویژه‌ی نوروز خواهیم داشت که متناسب با روزهای سال نو همراه مخاطبان خواهد بود تا در تعطیلات عید بتوانند از خواندن آن لذت ببرند.در ویژه‌نامه عید نوروز هدیه‌ای ویژه هم به صورت فایل صوتی و تصویری و فقط برای خریداران ویژه نامه نوروزی موفقیت طراحی و تولید شده که می توانید از آن بهره ببرید.البته عیدی ما به شما ارسال پستی رایگان این ویژ‌ه‌نامه به سراسر ایران خواهد بود.مطالب اختصاصی نوروز در ویژه نامه نوروزی موفقیت اولین عید‌دیدنی نوروز 1403/ روایت رویارویی یک انسان با آدمک روانش بچه‌ها پاشین؛ مهمون داریم!/ پذیرایی عید با چاشنی طنز از دو توریست خارجی در ایام نوروز سالِ نو، منِ نو / تغییر، بهبود و موفقیت نیاز به پشتکار دارد هیچ آگاه‌شدنی بدون درد نیست! / گفت‌و‌گو با «سارا همتی»، بازیگر جوانی که به تازگی سرطان را شکست داد نوروز فنلاندی/ نوروز ما و نوروز آن‌ها فیلم روان‌شناسان یا روان‌فیلمسازان؟ / معرفی فیلم های روانشناسی برای دوستداران روان‌شناسی کتابِ‌ خوب بخوانیم / راهنمای مطالعه کتاب در روزهای نوروز حافظ شیرازی مصنوعی! / اولین گفت‌وگوی تاریخ با حافظ شیرازی تعطیلاتی خوش با تغذیه‌ی سالم / در ایام عید نوروز از جسم خود مراقبت کنیم (چطور در تعطیلات تغذیه سالم داشته باشیم) مدیریت زمان در سال جدید/ ترفندهای علمی زمان­سنجی عالی از کتاب «کِی» نوشته دنیل اچ پینکجدول ویژه و متفاوت مخصوص دورهمی‌های عید با هدیه ویژهبخش زندگی مجله‌ی موفقیتبخش زندگی مجله‌ی موفقیت هم مثل همیشه به مطالبی با زمینه‌ی روان‌شناسی، خودشناسی، سواد رابطه و ... پرداخته است. مطالب بخش زندگی به‌گونه‌ای طراحی و تالیف می‌شوند که برای تمام اقشار و مخاطبان قابل‌فهم باشند و چه متخصصان این علم و چه دوستدارانش بتوانند بهره‌ی کافی را از آن‌ها ببرند.در بخش زندگی مجله موفقیت این مقالات برای خوانندگان فهیم مجله موفقیت آماده شده اند: روان‌تحلیلی و سلامت روانی/ 16 نشانه‌ی سلامت روان از دیدگاه نانسی مک‌ویلیام روان‌شناسی تجمل‌گرایی/ تجزیه و تحلیل رفتار افرادی که تمایل به خرید کالاهای گران قیمت دارند نیاز به تفریح / کوچک‌ترین رفتار پدر و مادر ممکن است بزرگ‌ترین تاثیرات را بر فرزندشان بگذارد بُکُش و خوشگلم کن!/ بررسی دلایل گرایش افراطی به عمل‌های زیبایی دی شد و بهمن گذشت، وقت نوشتن رسید!/ سه تکنیک کاربردی نوشتاردرمانی برای ایجاد تغییر در سال جدید آرامش در طوفان/ چگونه در زمان بحران بر خود مسلط باشیم؟ جلوی ضرر رو از هر جا بگیری منفعته! / خطای EOC یا سوگیری «تعهد به خطا» با یک ‌دنده پیش نروید!/ درباره‌ی وضعیت «بودن» یا «انجام» چه می‌دانید؟ تربیت با AI / هوش مصنوعی، پلی میان تربیت مدرن و سنتی عیدِ آدم کجاست؟/ تجربه ی مادرانگی روزی که می‌خواستم زنده بمانم/ تجربه‌ی بیماری هر مهاجر قصه‌ای دارد/ چند روایت از چند مهاجر جایی به جز خانه / چرا نوجوانان دوست دارند ساعت‌های زیادی را خارج از خانه سپری کنند؟ پنج بذر برای مدیریت رفتار/ چطور با پرورش هوش‌هیجانی، پرخاشگری را در نوجوانم کاهش و سازگاری را افزایش دهم؟ کودک کتابخوان / عوامل موثر بر عشق به مطالعه در کودکبخش کار مجله‌ی موفقیتبخش کار مجله‌ی موفقیت در سال‌های اخیر عموما به مسائل مربوط به داستان برندهای مختلف، کسب‌و‌کار، نیروی انسانی، بازاریابی و فروش، اصول مذاکره، مدیریت و سواد مالی و ... می‌پردازد. در این شماره هم با مقالاتی از این دست در اختیار خوانندگان موفقیت خواهد بود:• نتفلیکس؛ ماراتن فیلم و سریال در خانه/ مدل‌های کسب‌وکار به سبک نتفلیکس• محصولات عالی هم شکست می‌خورند! / روش‌های بازاریابی و فروش ویژه‌ی کسب‌و‌کارهای خانگی• تاثیر بیوریتم بر رفتار سازمانی / توصیه‌هایی عملی برای مدیران در جهت بهینه‌سازی عملکرد کارکنان بر اساس بیوریتم• مخاطبان باهوشند! / از کمپین خوب تبلیغاتی تا خودزنی به وسیله‌ی آمارسازی• اطلاعات مهم است! / 4 مدل اطلاعاتی در مذاکره براساس پنجره‌ی «جو – هری»• انسانِ واقعی، هوشِ مصنوعی/ نکاتی پیرامون هوش مصنوعی و منابع انسانیبخش پلاس مجله‌ی موفقیتدر بخش پلاس این شماره مجله موفقیت میزبان دو زن موفق در دو عرصه‌ی متفاوت بوده‌ایم؛ زنانی که توانسته‌اند علی‌رغم محدودیت‌های موجود، راهشان را به سوی موفقیت باز کنند و در حیطه‌ی تخصص خود بدرخشند.همچنین بخش‌های ثابت بخش پلاس موفقیت که شامل داستان‌های شیوانا و پیام های موفقیت (فال موفقیت) است هم در این بخش گنجانده شده است.همچنین همانطور که مخاطبان وفادار موفقیت می‌دانند، در هر شماره از مجله موفقیت، مسابقه‌ی داستان کوتاهی برگزار شده و هر شماره، برندگانی داشته است که هدایای نفیسی را هم دریافت کرده‌اند. در ویژه نامه‌ی نوروزی موفقیت، سه داستان برگزیده‌ی نهایی مسابقات داستان کوتاه امسال مجله موفقیت معرفی شده‌اند که می‌توانید داستان‌هایشان را در بخش پلاس ممجله موفقیت بخوانید.مطالب بخش پلاس مجله موفقیت شامل این موارد است:• اینجا بساط عشق گسترده است/ راه و رسم زندگی تیتر: بیم‌ و امید‌های آینده‌ی ایران• روامداری؛ راز ماندگاری ایران در قرون و اعصار• بدو مریم، بدو / گفت‌وگو با «مریم طوسی»، سریع‌ترین دختر تاریخ ایران• «شاهزاده‌ی ایرانی» و چالش‌هایش / گفت‌و‌گو با «لیدا محمودی»، مدیرعامل موسسه‌ی فرهنگی آوای موج کتاب• فیلم‌هایی که حرفی برای گفتن دارند/ تحلیل روان‌شناختی دو فیلم از برترین فیلم‌های سینمایی در سال گذشته‌ی ایران و جهانراه‌های ارتباط با ما:سایت موفقیت به آدرس www.movafaghiat.comواتس‌اپ و تلگرام: 0135708-0990تلفن: 22183030-021
مشاهده جزئیات
