دانشآموز رشته ریاضی هستم. با وجود توانایی در درک مسائل و هوش کافی برای تحلیل و درسخواندن، اراده کافی برای این کار را ندارم و تنبلی میکنم و گرچه انگیزه زیادی برای درسخواندن دارم، ولی باز همان آش و همان کاسه است. دوستانم با وجود بهرههوشی مساوی با من، با استفاده از اراده خود درصدهای خوبی در آزمونها و نمرات خوبی در امتحانات کسب میکنند؛ درحالیکه من در عملکردن ضعیف هستم، گرچه هدف من نیز مشخص هست. لطفاً بگویید چطور میتوانم به افکار خودم جامعه عمل بپوشانم؟
دانشآموز گرامی، موضوعی که من متوجه شدم این است که شما با توجه به سطح خوب یادگیری و پردازش اطلاعات، تلاش کمی در درسخواندن دارید و مانند دوستانتان در این مسیر موفق نیستید. شما در پرسش خود ذکر کردهاید که انگیزه زیادی برای درسخواندن دارید، ولی هیچگاه آن را عملی نمیکنید. به نظرم منظور شما این است که دوست دارید درس بخوانید، ولی این کار را نمیکنید؛ چرا که دوستداشتن با انگیزه متفاوت است.
انگیزه
انگیزه به معنای دلیل انجام یک فعالیت است؛ پس زمانیکه شما میگویید انگیزه زیادی برای درسخواندن دارم، ولی هیچ تلاشی برای آن نمیکنم، درست نیست؛ چون بهتر است بگویید دلم میخواهد درس بخوانم، اما نمیخوانم. یکی از مهمترین دلایل تلاشنکردن شما میتواند بیانگیزگی باشد و بیانگیزگی زمانی معنی پیدا میکند که شما با خود فکر میکنید که اگر درس بخوانم، چه تفاوتی در زندگی من ایجاد میشود؟
فراموش نکنید اگر مدام بهدنبال دلیلی برای درسخواندن و کشاندن خود پای میز درس باشید، یعنی انگیزه ندارید. شما برای فوتبال بازیکردن، درسنخواندن، تماشای فیلم، رفتن به مسافرت و ... دنبال دلیل نمیگردید، چهبسا مدام در فکر مهیاکردن شرایط آنها هستید؛ چراکه این کار، حال شما را جا میآورد و به اصطلاح با آن حال میکنید. ولی این حس را به درس ندارید، پس بیخیال آن میشوید. بنابراین پیشنهاد من به شما این است که انگیزه مطالعه را در درون خود قوی کنید.
چطور انگیزه خود را افزایش دهیم؟
۱. هدفگذاری کنید
هدفتان در زندگی چیست؟ آیا به شغل خوب، موقعیت اجتماعی مناسب، درآمد کافی و مؤثربودن در زندگی خود و اطرافیان فکر نمیکنید؟ هرچه هدف در زندگی دارید، همین الآن بنویسید.
۲. برای زندگی خود برنامهریزی کنید
آیا واقعا نمیدانید که اهداف بالا، مثل شغل خوب و ...، نیاز به برنامهریزی و هدفگذاری دارد؟ آیا لیونل مسی، پرفسور سمیعی و ... یکدفعه به این مقام رسیدهاند یا برای آن برنامهریزی کردهاند؟! شما چه برنامهای دارید؟
۳. برای اهدافتان تلاش نکنید، بجنگید
به نظر شما میشود فوتبالیستی ۹۰ دقیقه بازی را در کنار زمین دراز بکشد؟ آیا نباید هر فوتبالیستی حداقل در هر بازی (جدای تمرینات) ۹۰ دقیقه بدود؟
پس فراموش نکنید بدون تحمل بیخوابی، جانکندن و زحمت فراوان نمیتوان به موقعیتهای مناسب در زندگی رسید.
۴. در راهتان سمج باشید
آیا میشود یکشبه به شغل خوب، درآمد کافی و موقعیت اجتماعی مناسب رسید؟ آیا شما میتوانید در یک روز کل کتاب ادبیات خود را بخوانید؟ نه چون نیاز به زمان و استمرار تلاش در این مسیر دارید.
۵. هر روز به اهدافتان فکر کنید
درواقع شما نمیتوانید در جاده تهران ـ اصفهان حرکت کنید و انتظار رسیدن به شهر رشت را داشته باشید! شما در هر جادهای مدام حواستان به روبهرویتان است و هرلحظه به مقصد خود فکر میکنید؛ پس حیف است آرزوها و خواستههایتان را رها کنید و هر روز سرگرم کارهای دیگر باشید.
شاد، پرتلاش و پیروز باشید
محمّد برزگری
روانشناس حوزه نوجوان